ΚΑΡΑΙΣΚΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΓΕΝΕΤΕΙΡΑ ΚΑΙ ΣΥΝΟΜΩΣΙΕΣ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΟΝ ΧΑΡΙΣΜΑΤΙΚΟ ΑΡΧΙΣΤΡΑΤΗΓΟ ΤΟΥ 1821. 

Στέφανος Σωτηρίου, ιστορικός

******                                       

Γεννήθηκε το 1782 στο Μοναστήρι «Κοιμήσεως της Θεοτόκου» της Σκουληκαριάς, (Δήμος «Γεώργιος Καραϊσκάκης» σήμερα) του νομού ΄Αρτας, στην ΄Ηπειρο.  

Η Σκουληκαριά είναι χωριό της Άρτας, που γεωγραφικά ανήκει στον Βάλτο. Ο Βάλτος ορίζεται ως περιοχή που καταλαμβάνει η οροσειρά του Βάλτου και οι παρυφές της. Η κoρυφή Γάβρογος της Σκουληκαριάς, είναι η ψηλότερη κορυφή της οροσειράς του Βάλτου.  (Θα δούμε στην βιβλιογραφία ότι αποκαλείται και Σκουληκαριά “Ραδοβιζίου”, διότι ανήκε επι τουρκοκρατίας στο αρματολίκι αυτό. Το οποίο είναι τμήμα του Βάλτου επίσης (Ραδοβίζι  και Νότιος Βάλτος, ήταν τα δύο αρματολίκια της περιοχής του Βάλτου) .

 Μητέρα του ήταν η Ζωή ή Διαμάντω Δημισκή, πρώτη εξαδέλφη του Γώγου Μπακόλα, “καλογριά” όπως φημολογούνταν, το πιο πιθανό όμως είναι οτι δέν εκάρη ποτέ Μοναχή και ήταν απλά βοηθητικό προσωπικό/ καντηλαναύτισα στο Μοναστήρι, στο οποίο Ηγούμενος/εφημέριος ήταν κάποιος   θείος της, ο Ιερομόναχος  Καλλίνικος Τρίμπος.  Πατέρα δεν γνώρισε στην ζωή του ο Καραϊσκάκης. Και μέχρι σήμερα δεν γνωρίζουμε καν ποιος μπορεί να ήταν.

 Οι πιθανότεροι  είναι οι εξής;

 Ο οπλαρχηγός Δημήτρης ΄Ισκος, από το κοντινό χωριό Δούνιστα  Βάλτου .

Η φήμη (που επαναλαμβανόμενη αποκτά βάρος αληθείας) λέει το εξής: Ότι ο καπετάν Δημ. ΄Ισκος, βοσκός στο επάγγελμα (μακρυνός συγγενής του Γώγου, αλλα και των Δημισκαίων, έγιναν και συμπέθεροι τα μετέπειτα χρόνια με τους Μπακόλαίους), πήγε με τα πρόβατά του (κατά κάποιους μετεγενέστερους και μη έγκυρους στο θέμα, ερευνητές) στο Μαυρομάτι Καρδίτσας, όπου συνάντησε την Ζωή στο Μοναστήρι του Αγ. Γεωργίου και έγινε εραστής της. Πράγμα φυσικά αδιανόητο μα και αδύνατο. Διότι πρόκειται για ταξίδι  περί τα 100 χλμ. πεζή,  μέσα στα μονοπάτια της Πίνδου, των 15-20 ημερών (ίσως και παραπάνω αν πήγε με τα πρόβατα), μέσω της πλησιέστερης γέφυρας Κοράκου στις Πηγές Αρτας (η άλλη γέφυρα, της Τατάρνας, ήταν νότια προς το Καρπενήσι και πιο μακριά) και αδικαιολόγητου μάλιστα, καθότι βοσκή υπήρχε πλουσιότερη στον Βάλτο.

Δέν έφευγε κανένας απο τον Βάλτο, να πάει περπατώντας ένα τεράστιο  ταξίδι, μέσα απο κακοτράχαλα βουνά, γκρεμούς και χαράδρες, με κλέφτες, συμμορίες και ληστές ολόγυρα, με το κοπάδι, χωρίς κανένα λόγο. Το κοπάδι θα αποδεκατίζονταν μέχρι να φτάσει εκεί. Οι τσοπαναραίοι ταξίδευαν μόνο για τα χειμαδιά,  που για  τον ορεινό  Βάλτο ήταν ο πεδινός Βάλτος και  τα  γειτονικά  πεδινά της ΄Αρτας και του Ξηρομέρου.

Εκτός κι αν ο Δημ. Ισκος πήγε στο Μαυρομάτι χωρίς το κοπάδι,  επι τούτου για να  ερασθεί την Ζωή, ή δεν πήγε καν στο Μαυρομάτι και πήγε στο Μοναστήρι της Παναγίας Σκουληκαριάς, όπου και βρισκόταν η Ζωή στην πραγματικότητα, που ήταν και πολύ κοντά στο δικό του χωριό, οπότε βγαίνει νόημα! (Και όλες  οι μαρτυρίες μιλάνε οτι ο Καπετάν ΄Ισκος συναντούσε όταν-πόταν την Ζωή, όποτε περνούσε απο   το  Μοναστήρι της Σκουληκαριάς). Οταν οι Δημισκαίοι (μια κορυφαία Οικογένεια πρωτοκαπεταναίων)  έφτασαν να κάνουν φόνο για την τιμή της αδερφής τους και την είχαν δια τούτο κλεισμένη στο Μοναστήρι, είναι δυνατόν να την άφηναν να περιπλανιέται στην άλλη πλευρά της Πίνδου, στην Καρδίτσα «αδέσποτη»!; Τότε λοιπόν, πρίν μείνει έγκυος στον Γεώργιο, ήταν παραδουλεύτρα/ καντηλαναύτισα  στο Μοναστήρι της Σκουληκαριάς, όπου μπορούσαν να την επιβλέπουν και τ΄αδέρφια της!

 *Ομως. Αν ήταν νόθος γιός του καπετάν Δημ. ΄Ισκου ή Καραϊσκου, πόσο πιθανό ήταν να πάρει το επιθετό του, αφού οι Ισκαίοι δεν τον αναγνώρισαν ποτέ ως μέλος της οικογένειας; (Εκτός κι αν του έμεινε ως παρατσούκλι, που μετεβλήθη σε επίθετο, πράγμα συνηθέστατο).

* Όμως. Πόσο πιθανό είναι να είναι ο Δημ. Ισκος πατέρας του και να έχει γεννηθεί το 1872, ενώ το επόμενο παιδί του καπετάν ΄Ισκου, ο Γιαννάκης, νά έχει γεννηθεί το  1894-95, 12-13 ολόκληρα χρόνια μετά;;; Ο καπετάν ΄Ισκος ήταν παντρεμένος ήδη το 1785 με την Αθάνω Στράτου απο το Λουτρό πεδινού Μακρυνόρους, χωριό δίπλα στον Αμβρακικό κόλπο. ΄Εμεινε 10 χρόνια χωρίς να κάνει παιδί;  Κι ο Ανδρέας ΄Ισκος ο «συνομήλικος αδερφός» του Καραϊσκάκη, δευτερότοκος του καπετάν Ισκου, πότε γεννηθηκε;;; (πιθανότατα η ημερομηνία γέννησης τον παιδιών του Δημ. Ισκου, δεν είναι σωστά καταγεγραμμένη ή ψαγμένη απο τους μεταγενέστερους ερευνητές. Αναφέρουμε στοιχεία κι αρχεία στο υπο έκδοση βιβλίο απο τις εκδόσεις «Πελασγός»).

* Πόσο πιθανό είναι  λοιπόν να πήρε το όνομα του από τον καπετάν ΄Ισκο, και να τον αποκάλεσαν δια τούτο   ΄Ισκο- Καραϊσκο, όταν υπήρχε ήδη το όνομα Καραϊσκάκης στον Βάλτο  (ως Καραϊσκάκης κι όχι μόνο ως Καρά-Ισκος); Την εποχή του Καραϊσκάκη λοιπόν, υπάρχει ήδη   ως οικογενειακό επίθετο στο χωριό Χαλκόπουλο. Υπήρχε μάλιστα και αξιωματικός στο στράτευμα του Καραϊσκάκη το 1821, ο Ιωάννης Καραϊσκάκης, από τους Χαλκιόπουλους, Ειρηνοδίκης Βάλτου μετά την απελευθέρωση, που  δήλωνε μάλιστα και ξάδερφος του στρατηγού Καραϊσκάκη απο την πλευρά της μάνας του. (περισσότερα για το επίθετο και την καταγωγή του στο βιβλίο που ετοιμάζεται απο τις εκδόσεις ΠΕΛΑΣΓΟΣ)

*Το όνομα ΔHΜΙΣΚΗΣ, το μητρικό (και πατρικό συνάμα ελλείψει πατρός) επίθετο του Καραϊσκάκη, μήπως προέρχεται  κι ετυμολογείται απο καποιο παλιό γενάρχη της ευρύτερης οικογένειας, τον ΔΗΜΟ- ΙΣΚΟ= ΔΗΜΙΣΚΗ. 

H αναφερόμενη μακρινή συγγένεια των Δημισκαίων και των Μπακολαίων της Σκουληκαριάς με τους Ισκαίους της Δούνιστα οφείλεται κατά μία εκδοχή στην κοινή καταγωγή των Δημ-Ισκαίων;  Μια άλλη εκδοχή αναφέρει ως καταγωγή του επιθέτου ΔΗΜΙΣΚΗΣ το ΔΑΜΑΣΚΗΝΟ σπαθί. Που ήταν φτιαγμένο απο το πιο  φημισμένο ατσάλι και όποιος το κατείχε, ειχε και μεγάλη φήμη μεταξύ των πολεμιστών, όπως οι Δημισκαίοι.  Ανίκητος σαν Δαμασκηνό σπαθί ! Μήπως ο Καραισκάκης πήρε το επίθετό του απο τους Δημ-ισκαίους τελικά;  

(Ο Κωσταντούλας Μπακόλας, πατέρας του Γώγου,  ήταν εσώγαμπρος στην Σκουληκαριά. Κατάγονταν απο το γειτονικό Σακαρέτσι/Περδικάκι σήμερα. Παντρεύτηκε γυναίκα απο το Δημισκαίικο. Ο Γώγος με την σειρά του παντρεύτηκε κόρη του γέρο Κοντογιάννη και ο Αντρέας ΄Ισκος (ο φερόμενος ως αδερφός του Καραισκάκη), εγγονή του Κοντογιάννη. Αρα είχαν κι απο εκεί συγγένεια. Αργότερα, ο γιός του Γώγου, ο  Κώστας-Ντούλας, θα παντρευτεί μια κόρη του Αντρέα ΄Ισκου). Ομως η παλιά αναφερόμενη συγγένεια των Δημισκαίων  και των  Ισκαίων,  δεν προκύπτει απο αυτόν τον συνδυασμό συγγενολογίου, που εξηγεί μόνο την σχέση των Μπακολαίων και των Ισκαίων της Δούνιστα. Οχι των Δημισκαίων με τους Ισκαίους.

Επίσης, ποιά ετυμολογία είναι πιο πιθανή; Η καταγωγή απο κάποιο παλιότερο γενάρχη πκου ονομάζονταν Δήμος Ισκος=Δημισκής για τους εν Σκουληκαριά και σκέτο ΄Ισκος για τους εν Δούνιστα, ή το Δαμασκηνό σπαθί; (Είχαν στ΄αληθεια οι Δημισκαίοι τέτοιο σπαθί; Αναφέρεται πουθενά; Η είναι απλά μια παρομοίωση: «Σκληρός σαν Δαμασκηνό σπαθί»;).  

Γνωρίζουμε ότι είχε στο στράτευμά του «Καραϊσκάκηδες», ένας εκ των οποίων ο Ιωάννης Καραϊσκάκης του Δημητρίου εκ Χαλκιοπούλου Βάλτου, ήταν Χιλίαρχος το 1826,  μετέπειτα δε (το 1836) Ειρηνοδίκης Βάλτου,   αποκαλούσε δε τον στρατηγό ξάδερφο (από την μεριά της μητέρας του Διαμάντως Δημισκή). Στο στράτευμα  του Καραϊσκάκη, υπηρετούσε και ο  Αθανάσιος Καραϊσκάκης του Δημητρίου, αδερφός του Ειρηνοδίκη. 

 Πράγματι η Διαμάντω είχε θείο κάποιον Δημήτριο Καραϊσκάκη (τον πατέρα του Ειρηνοδίκη)  από το Χαλκιόπουλο, ο οποίος ειχε παντρευτεί την αδερφή της Διαμάντως Δημισκή. Ο Δημήτριος Καραϊσκάκης  ειχε  περιθάλψει  κατά καιρούς και επί  καιρό τον ανηψιό του Γεώργιο και την Ζωή πριν πεθάνει. .Μήπως πήρε από εκεί λοιπόν το επίθετό του;;; ( Το Χαλκιόπουλο  είναι ακριβώς δίπλα στην Δουνιστα του καπετάν Δημήτριου  ΄Ισκου). 

Η γιαγιά του Ειρηνοδίκη Καραϊσκάκη, ηταν Διμησκή απο την Σκουληκαριά  ενώ η μανα του ήταν απο τους Ψαρογιανναιους  του Πατιόπουλου (Ηταν λοιπόν και ξάδερφος και συμπέθερος με τον στρατηγό). 

Στο Βιβλίο απογόνων του Ηρωα, αναφέρεται  και η Οικογένεια του Δη, Καραϊσκάκη απο το Χαλκιοπουλο.

Και στο διάταγμα  που εκδόθηκε στις 25 Μαρτίου 1850 για την σύσταση Στρατιωτικής Εξεταστικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα των Αγωνιστών,  ο Γεώργιος Καραϊσκάκης αναφέρεται ως Βαλτινός.  Δηλαδή από την Σκουληκαριά του Βάλτου Αρτας, πού ήταν όμως  εκτός των συνόρων του ελληνικού κράτους  .

*Και άλλες απορίες για το επίθετο και τις συγγένειες. Γενικό συμπέρασμα πάντως ότι, το ΄Ισκος, το Δημισκής , το Καραΐσκος και το Καραϊσκάκης συνδέονται με κάποιο, ισχυρό θα έλεγα, τρόπο. Και γλωσσικό/ετυμολογικό και συγγενολογικό.  

Δεν είναι απόλυτα σίγουρο το που το πως και το γιατί.  Οσο είναι πιθανόν να ήταν πατέρας του ο Δημ. ΄Ισκος, τόσο είναι να ήταν και ο Νικ. Πλακιάς. Οσοι είναι πιθανό να πήρε το επίθετό του από τον Δημ. ΄Ισκο, άλλο τόσο και περισσότερο είναι πιθανό  να το πήρε  από τον Θείο του Δημήτρη Καραΐσκο, ή ακόμα και απο το Δημισκής. Αυτές τις λεπτομέρειες δεν νομίζω οτι θα μπορέσει κανείς να τις απαντήσει με σιγουριά. Το μόνο σίγουρο είναι ότι γεννήθηκε στην Σκουληκαριά και  ότι το όνομα Καραϊσκάκης (ή Καραΐσκος με το υποκοριστικό-άκης)  προϋπήρχε του στρατηγού στην περιοχή των ορέων του Βάλτου, γύρω απο τον Γάβρογο και τις άλλες περιοχές (δεν ήταν ο «μικρός μαυριδερός Ισκος»   δηλαδή). 

Ελέγχεται ως λιγότερο πιθανή  η πληροφορία για τον Κλέφτη του Βάλτου  Αραπόγιαννη, που ήταν όμως το ίδιο μελαχρινός σαν τον Καραισκάκη

Ο Μιχαλης Μυριδάκης, συνιδρυτής και  υπαρχηγός του ΕΟΕΑ-ΕΔΕΣ (Ζέρβα) έγραψε ότι στην Σκουληκαριά συνάντησε το 1942  εδραία την πεποίθηση (και τήν κατέγραψε στο βιβλίο του που κυκλοφορεί και σήμερα: “Αγώνες της Φυλής. Εθνική Αντίστασις ΕΟΕΑ ΕΔΕΣ, 1941-44″, Αθήνα 1948) ότι, πατέρας του τελικά ήταν ο οπλαρχηγός Νικ.Πλακιάς (από την Σκουληκαριά επίσης) γεγονός που προκάλεσε τριβές στις δυο οικογένειες και ανάγκασε την Ζωή  να φύγει από το χωριό με το μικρό της γιο τον Γεώργιο για την ασφάλειά της.

Χάρτης της περιοχής του ενιαίου Βάλτου όπου διαδραματίζονται τα γεγονότα. Η Δούνιστα/Σταθάς δεν σημειώνεται στον χάρτη. Βρίσκεται ακριβώς μεταξύ Εμπεσού και Χαλκιόπουλου,  ελαφρώς προς τα δυτικά, προς τον Αμβρακικό. Με την πράσινη γραμμή φαίνονται τα όρια των σημερινών νομών.

ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ: 

Στο καρακόλι του Αη Λιά, όπου ήταν οι  αντάρτες του Ζέρβα, ένας ντόπιος Σκουληκαρίτης αντάρτης του είπε: Εδώ, από αυτό το καρακόλι ξεκίνησε την δράση του ο Καραϊσκάκης. Ο Μυριδάκης, που γνώριζε μεν από τις ιστορικές πηγές ότι ήταν από την Σκουληκαριά, όπως γράφει, τον ρώτησε πώς  το ξέρει. Κι εκείνος του απάντησε ότι το διάβασε σε ένα βιβλίο που είχε γράψει η 12μελής Δημογεροντία του χωριού το 1843.

«Εγνώριζα ότι ο Καραϊσκάκης καταγόταν απ’ την Σκουληκαριά αλλά μου έκανε εντύπωση, όταν μου είπαν, ότι πρώτα είχε αρχίσει αυτός τον εθνικό αγώνα απ’ τον Αη Λια. Όταν δε, ερώτησα αυτόν πως το γνωρίζει αυτός μου απήντησε, ότι απ’ τις ιστορίες παλαιοτέρων συγχωριανών του και από ένα μικρό βιβλίο που είχαν εκδώσει το 1843 δώδεκα δημογέροντες της Σκουληκαριάς, δηλαδή δεκαοκτώ έτη μετά απ’ τον θάνατό του, σχετικά με τον τρόπο που εγεννήθη απ’ τους γονείς του και την ιστορία των πρώτων χρόνων της ζωής του.

Συγκεκριμένα μου είπε ότι ο Γεώργιος Καραϊσκάκης ήταν νόθο παιδί μιας πεντάμορφης κοπέλας της Σκουληκαριάς της Διαμάντως Διμισκή και ενός αρματωλού του Νικολάου Πλακιά κι αυτού κατοίκου της Σκουληκαριάς και ότι εγεννήθη μέσα σ’ ένα κελί του μοναστηριού της Παναγίας της Σκουληκαριάς. Εκεί είχαν κλείσει την Διαμάντω οι δύο κλέφτες αδελφοί της, Κώστας και Γιώργος, για ν’ αποφεύγει τις ενοχλήσεις των Τούρκων, που είχαν μόνιμα εγκαταστημένα καρακόλια στο χωριό. Γι’ αυτό τον λόγο αυτή ύστερα από απόφαση της μάνας της και των αδελφών της ζούσε στο μοναστήρι και φορούσε ράσα χωρίς να είναι καλογριά.

Η Διαμάντω όταν ζούσε στο μοναστήρι συνδέθηκε ερωτικά με τον αμαρτωλό συγχωριανό της Νικόλαο Πλακιά απ’ τον οποίο και έμεινε παράνομα έγκυος και η εγκυμοσύνη της είχε μείνει μυστική ακόμα και απ’ τον ηγούμενο του μοναστηριού, Καλλίνικο, συγγενή της Διαμάντως.

Ύστερα από σαράντα μέρες μετά την γέννηση του παιδιού ο ηγούμενος του μοναστηριού με κάθε μυστικότητα και με το όνομα Ζωή, έστειλε αυτήν και το νεογέννητο στον φίλο του ηγούμενο του μοναστηριού του Αγίου Γεωργίου στο Μαυρομάτι της Καρδίτσας, που πριν με επιστολή του τον είχε ειδοποιήσει. Εκείνος για να την προστατεύσει την πήρε χωρίς ράσα βέβαια για να εργάζεται στην υπηρεσία του μοναστηριού και να μεγαλώνει το παιδί της.

Μετά από οκτώ έτη ξαναγύρισε στην περιοχή του τόπου της γεννήσεώς της. Εγκαταστάθηκε σαν Ζωή πάλι στο χωριό Δούνιτσα του Βάλτου γειτονικό χωριό της Σκουληκαριάς. Εκεί δούλευε και είχε μαζί της τον γιο της Γεώργιο στο αρχοντικό του Δημητρίου Ίσκου, που σαν τραυματία τον είχε περιποιηθεί στο μοναστήρι τ’ Αη Γιώργη της Καρδίτσας. Επειδή το παιδί δούλευε σαν παραγιός του Ίσκου και είχε πολύ μαύρο δέρμα, τα παιδιά της Δούνιτσας τον φώναζαν Καρά (από την τουρκική λέξη kara=μαύρος, πολύ μελαχρινός) του Ίσκου. Λόγω του ότι το μυστικό είχε μαθευτεί οι κλέφτες αδελφοί της Διαμάντως σκότωσαν τον σπιούνο Νικόλαο Πλακιά μέσα στον συνοικισμό Γιαννιώτη, όταν αυτός οδηγούσε τούρκικο ασκέρι εναντίον τους».

Ο Ηγούμενος  του Μοναστηριού την διώχνει, όπως είπαμε, άρον-άρον προς το μοναδικό γυναικείο Μοναστήρι  της ευρύτερης περιοχής “Άγιος Γεώργιος” Μαυροματίου για να την σώσει  και  η Ζωή με τον νεογέννητο Γεώργιο φτάνουν στο Μοναστήρι  “Άγιος Γεώργιος”. Τότε οι Δημισκαίοι στρέφονται  για εκδίκηση και σκοτώνουν τον Νικόλαο Πλακιά. Οι Πλακαίοι με την σειρά τους παίρνουν εκδίκηση λίγο μετά, στήνουν ενέδρα  στην θέση Λούκοβο της Πέτρας (ή Χελώνας), στο σημείο που ονομάζεται και σήμερα «καρτέρι του Πλακιά» και σκοτώνουν τον ένα αδερφό της Διαμάντως…

Την παράδοση περί του Νίκου Πλακιά, την μεταφέρουν από γενιά σε γενιά όλοι οι κάτοικοι της περιοχής και οι ίδιοι οι Πλακαίοι μέχρι σήμερα. Ζουν δε στην Σκουληκαριά, στο Κομπότι, στην Αθήνα, στο Σικάγο….

Η Ι. Μονή της Κοίμησης στην Σκουληκαριά, όπου γεννήθηκε  (δεξιά στο βάθος τα Κελιά, μισοανακαινισμένα)

Και το παιδί  το κράτησε και το γέννησε η μάνα του, διωγμένη και κατατρεγμένη, μέσα στην απόρριψη και την περιφρόνηση της κοινωνίας προς μία  αμαρτωλή, για τα ήθη των καιρών. Και ο γιός της γεννήθηκε  κι άρχισε να παλεύει από τις πρώτες κιόλας ώρες της ζωής του  με όλη του την δύναμη, να σωθεί και να μεγαλουργήσει, διώχνοντας ταυτόχρονα απο πάνω του τις κηλίδες που ο κοινωνικός περίγυρος της εποχής του είχε γεμίσει την ψυχή του.

******

Η φυγή στο Μαυρομάτι.

Κάμποσες μέρες μετά την γέννηση του παιδιού λοιπόν (αφού σαράντισε κατά τά ήθη της εποχής), ο εφημέριος της Μονής, Καλλίνικος Τρίμπος,  Σκουλικαρίτης ιερομόναχος και συγγενής της Ζωής, στέλνει την Ζωή  μαζί με το νεογέννητο στο μοναδικό πλησιέστερο γυναικείο Μοναστήρι, στον Αγιο Γεώργιο του Μαυροματίου. Μήπως καταλαγιάσει η αναστάτωση απο  την διαμάχη της οικογένειάς της, που την ατίμασε, με την οικογένεια του θεωρούμενου δράστη, του Νίκου Πλακιά. Τρία ‘εως τέσσερα χρόνια έμεινε στο Μοναστήρι με το παιδί της. Η Ζωή το τάζει στον Άγιο Γεώργιο και του δίνει το όνομά του.

Μετά από 3-4 χρόνια στο Μοναστήρι του Αη Γιώργη Μαυροματίου,  ή Διαμάντω-Ζωή   παίρνει το δρόμο της επιστροφής για το χωριό της. Στην πατρίδα της όμως  δεν έχουν ηρεμήσει τα πάθη.  Το χωριό ζει ακόμα στον απόηχο των παθών και των φόνων για την ατίμωση της Διαμάντως.  Αντί για τη Σκουληκαριά λοιπόν παίρνει το δρόμο για την γειτονική Δούνιστα (σήμερα Σταθάς) του Βάλτου, για να μπει στην δούλεψη, στο σπίτι του οπλαρχηγού  (και μακρυνού συγγενή της) Δημητρίου ‘Ισκου.

Στην ουσία δεν φεύγει μόνη της, αλλά την παίρνει ο ίδιος ο Δημ. ΄Ισκος, που εξακολουθούσε να είναι περιστασιακός εραστής της.

Εκεί ο Γιώργος μεγαλώνει ανάμεσα στα άλλα παιδιά του χωριού και στα παιδιά του ΄Ισκου, με τον «συνομήλικό» του (όπως λένε κάποιοι νεοερευνητές, που όμως δεν ήταν κοντά στην ηλικία) στρατηγό Ανδρέα ‘Ισκο. Κι εκεί παίρνει το επίθετό του. Γεώργιος Ίσκος, όπως λένε κάποιοι νεοερευνητές. Ισκάκης γιατί ήταν αδύνατος και καχεκτικός. Καράς γιατί ήταν μαυριδερός. Κατέληξε τέλος στο Καραϊσκάκης. Δεν τον αποκαλούσε κανένας ΚΑΡΑΙΣΚΑΚΗ πριν ζήσει στην Δούνιστα.  Διότι ΚΑΝΕΝΑΣ δεν γνώριζε τον πατέρα του, ώστε να τον αποκαλέσει με το επίθετό αυτό από νωρίτερα.

Το επίθετο Καραϊσκάκης όμως υπάρχει ήδη στην περιοχή την εποχή αυτή και σαν αυτούσιο επίθετο, χωριστό απο το ΄«Ισκος». Υπήρχε αξιωματικός/Χιλίαρχος στο στράτευμα του Καραϊσκάκη το 1821, ο Ιωάννης Καραϊσκάκης, απο το Χαλκιόπουλο Βάλτου. Ο πατέρας του δέ, είχε περιθάλψει για κάποιο καιρό την Ζωίτσα με τον μικρό Γεώργιο.  Ο εν λόγω  Καραϊσκάκης λοιπόν, αποκαλούσε μάλιστα τον στρατηγό ξάδερφο…! (αναφέρεται στα Γεν. Αρχεία του Κράτους). 

Υπάρχουν εκδοχές, καμία βέβαια απόλυτα σίγουρη. Και   ο καπετάν Δημήτριος Ίσκος,  αποκαλείται  ΚΑΡΑΙΣΚΟΣ ήδη από το 1807 σε επίσημα έγγραφα- άρα το «καρά=μαύρος» που λέγεται πως κόλλησαν ειδικά στον Καραϊσκάκη επειδή ήταν μαυριδερός, εξασθενεί ως επιχείρημα. 

Γενικό συμπέρασμα πάντως ότι, το Ισκος, το Δημ-ισκής, το Καρα-ΐσκος και το Καρα-ϊσκάκης, συνδέονται με κάποιο, ισχυρό θα έλεγα, τρόπο και γλωσσικά (ετυμολογικά) και συγγενολογικά, όπως προανέφερα.

 Το σπίτι του Δημητρίου ΄Ισκου στον Σταθά Βάλτου. Εδώ έζησε ο Καραισκάκης απο τα 4 ως τα 8 ή 13 του χρόνια!  (ατυχής η ανακαίνιση με κεραμίδια απο τους απογόνους του). Απόγονοι του καπετάν ΄Ισκου ζούν μέχρι σήμερα στην Αθήνα. Έδωσαν μάλιστα πολύτιμες πληροφορίες για τα παιδικά χρόνια του Καραϊσκάκη στην Δούνιστα, στον συγγραφέα Ντασκαγιάννη Ε. Νικόλαο, που έγραψε το βιβλίο: Καραϊσκάκης. Γενέτειρα, αλήθεια και ψέμα . Εκδοτικός οίκος ΄Απειρος Χώρα, διάθεση Αλφειός. Αθήνα. 2009.  ISBN: 9789608266421  

O Νικόλαος  ΄Ισκος,  έστειλε επιστολή (τυπωμένη στο βιβλίο του Ντασσκαγιάννη, που διετέλεσε  δάσκαλος στην Σκουληκαριά) στον Νικ. Ντασκαγιάννη  από την Αθηνα με ημερομηνια 28-05-2000. Κι έγραφε μεταξύ των άλλων:  «Από την γιαγιά Ισκαινα που πέθανε 87 ετων,   άκουσα να λεει μεταξύ των άλλων ότι η Ζωίτσα με τον Καραϊσκάκη έφυγαν από το Μαυρομάτι μετά απο 3 χρόνια και ήρθαν στην Δούνιστα. Κι έφυγαν από την Δούνιστα για την Σκουληκαριά όταν ο Γεώργιος ήταν ήδη 13 ετων. Ο Καραϊσκάκης μεγάλωσε εδώ .

Η  περιπλάνηση στα πέριξ  του Βάλτου!

*Απο τέσσερα έως οκτώ  ή δέκα χρόνια  έμεινε και στην Δούνιστα  ο Καραϊσκάκης.
* Κατά τις έγγραφες μαρτυρίες του Νικόλαου ΄Ισκου, (της γιαγιάς ΄Ισκαινας)  και κατόπιν ο Δημ. ΄Ισκος έδιωξε την Ζωίτσα, πιεζόμενος από το περιβάλλον του και την σύζυγό του (διότι διατηρούσε την παράνομη σχέση).

* Και κατά τους Δημισκαίους επίσης, γύρισε στην Σκουληκαριά μετά απο 8 περίπου  χρόνια καθότι απο 12-13 χρονών τριγυρνούσε μαζί τους στα Βουνά.

Στην Σκουληκαριά αρχίζει να κάνει θελήματα για την φρουρά των Τούρκων στο καρακόλι.  Μόνιμα όμως στον κατατρεγμό. Μούλικο και μπάσταρδο και γυφτόπουλο, τον κορόιδευαν τα παιδιά της ηλικίας του.

 Δώδεκα χρονών λοιπόν  σκοτώνει τον πρώτο Τούρκο, έναν  που του επιτέθηκε να τον βιάσει, όταν κουβάλαγαν νερό για την φρουρά.  Του παίρνει τα όπλα και χάνεται σαν αγρίμι στις πλαγιές και στις χαράδρες του Βάλτου. Ακολουθώντας το μπουλούκι των κλεφτών του Βασ. Δίπλα, του χωριανού του Σκαλτσογιάννη και του Σκυλοδήμου απο το διπλανό χωριό  Πατιόπουλο, έχοντας αχώριστη συντροφιά τον πρώτο του ξάδερφό Νίκο Δημισκή και άλλους νέους της περιοχής, γυρόφερνε στη Σκουληκαριά, στα Ραδοβίζια, στα Τζουμέρκα και  στον νότιο Βάλτο.

Στα Γιάνενα. Στην αυλή του Αλή Πασά!  

  Σε μια σύγκρουση με τους Τούρκους συλλαμβάνεται και οδηγείται στον Αλή Πασά στα Γιάννενα. Μόλις (15) δεκαπέντε χρονών. Ο Αλής, κάνοντας το χατίρι του καπετάν Δημήτρη Ίσκου και του Γώγου Μπακόλα, όχι μόνο δεν τον τιμώρησε, αλλά εκτιμώντας την εξυπνάδα του και τα πολεμικά του προσόντα, τον κατέταξε στην προσωπική του φρουρά.

   Σε ηλικία 16 ετών παίρνει μέρος μαζί του στην εκστρατεία του  κατά του Πασβάνογλου, όπου με το ψευδώνυμο Καρά Αλής, μπήκε στο κάστρο του Βιδινίου στην Βουλγαρία και βγήκε χωρίς να τον αντιληφθεί κανείς, εκτελώντας μυστική πολεμική αποστολή του Αλή Πασά.

Τελικά συνελήφθη στο Βιδίνιο, έμεινε κάμποσο καιρό φυλακισμένος και όταν ελευθερώθηκε ξαναγύρισε στα Γιάννενα. Δεν έμεινε πολύ όμως εκεί.

Στο λημέρι του Κατσαντώνη

Ο Κατσαντώνης (Αντώνης Μακρυγιάννης), ήταν η σημαντικότερη προεπαναστατική μορφή  της κλεφτουριάς  του Ελληνισμού. Σαρακατσάνικης Οικογένειας με   καταγωγή από το  Πετροβούνι των Τζουμέρκων, γεννημένος στον Μάραθο  Ευρυτανίας, ήταν  το ίνδαλμα κάθε ραγιά! (διαβάστε το ποίημα-ύμνο, που έγραψε για την ανδρεία και τον θάνατό του ο Αρ. Βαλαωρίτης).

Το 1803 εγκαταλείπει την αυλή του Αλή Πασά και ενσωματώνεται στο σώμα του θρυλικού Κατσαντώνη. Εκεί γρήγορα έδειξε τα σπάνια πολεμικά του προτερήματα, φονεύοντας ο ίδιος τον τρομερό Βεληγκέγκα, κορυφαίο οπλαρχηγό και δερβέναγα του Αλή Πασά. Με την πράξη του αυτή ξεδιπλώνει τα ηγετικά του προσόντα και γίνεται πρωτοπαλίκαρο του Κατσαντώνη.

Το 1811 πέφτει με προδοσία στα χέρια του Αλή Πασά ο Κατσαντώνης με τον αδερφό του τον Χασιώτη, ο αετός των βουνών και της κλεφτουριάς. Και λίγα χρόνια αργότερα δολοφονείται και ο άλλος  αδερφός του ο Λεπενιώτης. Η κλεφτουριά αναγκάζεται να προσκυνήσει τον Αλή.

Θεριό γίνεται ο Αλής όταν ξαναβλέπει τον Καραϊσκάκη. Επειδή είχε σκοτώσει τον φίλο του τον  Βεληγκέγκα: «Τι θέλεις να σε κάνω, ορέ Γύφτο, ορέ Καραϊσκάκη;» τον ρώτησε αγριεμένος. «Αν με γνωρίζεις άξιο για αφέντη, κάνε με αφέντη, αν με γνωρίζεις άξιο για υπηρέτη, κάνε με υπηρέτη. Αν δεν κάνω για τίποτε, ρίξε με μέσα στη λίμνη» του απάντησε. Και η απάντησή του τον έσωσε. Και τον έκανε αξιωματικό των Τσοχατζαραίων. Πέντε μήνες πολεμά ο Καραϊσκάκης με το στρατό του Αλή εναντίον του Σουλτάνου.

 Η Οικογενειά του.

Η γυναίκα του Εγκολπία Ψαρογιάννη,  ήταν κόρη του Αλεξανδρογιαννάκη, αδερφή του καπετάν Θύμιου, απο μεγάλη  αρματολική οικογένεια του Πατιόπουλου (ή Σύντεκνου)  Βάλτου. Το Πατιόπουλο  ήταν χωριό δίπλα στην Σκουληκαριά.  Διέμενε στα Γιάννενα και ζούσε στην αυλή του Αλή ως «ψυχοκόρη» του. Εκεί τη γνώρισε ο Καραϊσκάκης και την έκλεψε, φεύγοντας οριστικά από την υπηρεσία του Αλή. Η Γκόλφω του χάρισε τρία παιδιά, τον Σπύρο και δύο θυγατέρες.  Οι θυγατέρες του γεννήθηκαν στο πατρικό της Γκόλφως στο Πατιόπουλο (σώζεται κάτι απο το σπίτι, υπάρχει και σχετική επιγραφή του Δήμου Αμφιλοχίας επι της επαρχιακής οδού Κομποτίου-Πατιόπουλου), ενώ ο Σπύρος  στον Κάλαμο Λευκάδος, όπου για την ασφάλειά τους είχαν  μεταφερθεί.  Η Γκόλφω πέθανε το 1826 και είναι θαμμένη στον Κάλαμο. Οι υποχρεώσεις προς την πατρίδα και τον επαναστατικό αγώνα δεν επέτρεψαν στον Καραϊσκάκη να μεταβεί στον Κάλαμο για να παρευρεθεί στην κηδεία της.

Αναφορά του Γ. Καραϊσκάκη προς τη Διοίκηση, όταν πληροφορήθηκε το θάνατο της γυναίκας του. «προτιμώ και αυτής της οικίας μου την παντελή καταστροφήν, δια να μην παραιτήσω εις αυτάς τας κρίσιμους περιστάσεις την υπηρεσίαν του τόπου μου, υπέρ του οποίου θέλω θυσιάσει το ολίγον αίμα μου».

Εδώ, στο Ερειπωμένο Μοναστήρι του Καλάμου Λευκάδος, είναι θαμένη η γυναίκα του Καραϊσκάκη.

Η πρώτη κόρη του, Πηνελόπη, παντρεύτηκε τον Ανδρέα Νοταρά και η δεύτερη, η Ελένη, τον Ι. Δεληγιάννη.

Όταν σκοτώθηκε, αλλά και όσο καιρό έλειπε στις πολεμικές του επιχειρήσεις, τα παιδιά του τα φρόντισαν και τα ανέθρεψαν: Ο στενός του φίλος και γείτονάς του ο Ζαραλής (ο Αντώνης Ζαραλής ήταν πρωτοπαλίκαρό του. Σκοτώθηκε σε μάχη το 1824. Στο Σύντεκνο υπάρχει μνημείο του). Και ο Σωτήρης Συντεκνώτης–Αθανασάκης (Κουφός). Στο πλευρό τους πάντα οι  Ψαρογιαννόπουλαίοι/ Ψαρογιάννηδες και οι Σκυλοδημαίοι, επίσης και τα ξαδέρφια του Γιαννάκης και Νικόλας Δημισκής. Ο ανηψός του Μήτρος Σκυλοδήμος μάλιστα, ανέλαβε και εγγυητής της διαθήκης του, μαζί με τον Μήτρο Αγραφιώτη (Αρχεία Ιστορίας Ορεινού Βάλτου . Αλέξανδρος Ζήκας. Και στο FB). 

Ο γιος του, Σπύρος Καραϊσκάκης ήρθε στην ελληνική επικράτεια στα 17 του. Τότε έγινε ΕΛΛΗΝΑΣ ΠΟΛΙΤΗΣ και ενεγράφη στο Δημοτολόγιο του Δήμου Θυάμου Βάλτου Αιτωλ/νίας (ακριβώς δίπλα στην τουρκοκρατούμενη Σκουληκαριά). Ενεγράφη στους εκλογικούς καταλόγους του Πατιόπουλου, του χωριού της μάνας του το 1856 και ψήφιζε στην Αιτωλοακαρνανία. Έγινε αξιωματικός του ελληνικού στρατού και ηγήθηκε της Επανάστασης στην Ήπειρο στα Ραδοβίζια Άρτας με τον Γιαν. Ράγκο, τους Κοσσυβακαίους κ.α.

Πρωτοστάτησε  στην πολιορκία της Άρτας  το 1854. Αργότερα έγινε αρχηγός του Γ΄ αρχηγείου στρατού στην ΄Αρτα. Στον πάτριο Βάλτο, στο ελεύθερο τμήμα του που έπεσε στην Ελλάδα, στην Αμφιλοχία, πρωτοεξελέγη και Βουλευτής! Ο Σπύρος έγινε δύο φορές βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας, μια φορά Ευρυτανίας, όπου γεννήθηκε και ο γιός του Γεώργιος, στον Φουρνά, όπου και ήταν εγγεγραμμένος στο οικείο Δημοτολόγιο (Ταγματάρχης ο Γεώργιος, μετριότητα κατά τον Κορδάτο και ελάχιστα ικανός σύμφωνα και μέ άλλες μαρτυρίες) και μια φορά για 3 χρόνια, Καρδίτσας.

«Εκ του χωρίου Συντέκνου», γράφει πιάνω δεξιά το απόσπασμα του Δήμου Θυάμου. Στο Νο 7 φαίνεται εγγεγραμμένος ο Σπύρος Καραϊσκάκης, υπολοχαγός!. (Θερμά ευχαριστώ στον σχολαστικό κι αμερόληπτο ερευνητή της ιστορίας του Βάλτου και των πέριξ περιοχών κ. Αλέξανδρο Ζήκα).

Με πολεμική του προκήρυξη στις 30 Ιανουαρίου 1854 από το μοναστήρι της Παναγίας Μεγαλόχαρης  στο Πέτα, τονίζει ότι η Άρτα είναι η «ΓΗ ΤΗΣ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ ΤΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΜΟΥ» «Αποθνήσκων ο πατήρ μου έκραζε: «λυτρούτε τας Αθήνας», αφείς δε ως μόνον κληροδότημα εις εμέ την μάχαιραν αυτού εξέπνευσε. Λαβών το κληροδότημα του πατρός και τας μεν Αθήνας ευρών ελευθέρας, τη δε γην της γεννήσεώς του δούλην, έδραμον προς υμάς, ω λαέ της Ηπείρου.».

Την προκήρυξη αυτή καθώς και τη διαθήκη του πατέρα του, παρέδωσε ο Σπύρος Καραϊσκάκης στον στενό οικογενειακό του φίλο Κων/νο Παπαρρηγόπουλο, τον «ιστορικό του γένους», που τα δημοσίευσε στην εφημερίδα «Έλλην» το 1867. Φυλάσσεται σήμερα στον Φάκελο για τον Καραϊσκάκη στο Μουσείο Μπενάκη.

Στην «ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ», υπό του Κ. Παπαρρηγοπούλου και στο κεφάλαιο «ΕΛΛΑΣ ΚΑΙ Ο ΚΡΙΜΑΪΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ, ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΙΣ ΗΠΕΙΡΟΥ»,  γράφει συγκεκριμένα για τον Σπύρο Καραϊσκάκη, που τον αναφέρει ως Δημήτριο, όνομα με τον οποίο τον συναντάμε και σε άλλες πηγές.

«Ελλην Αξιωματικός, εκ των ταγμάτων οροφυλακής, φέρων ενδοξότατο όνομα, συνδεόμενων ιδίως μετά της Ηπείρου, ο του μεγάλου ήρωος  Γεωργίου Καραϊσκάκη υιός Δημήτριος Καραϊσκάκης, έξελθε των ελληνικών, προς ΄Ηπειρον ορίων, μετά πολλών οπλιτών..». 

Τα κελιά του Μοναστηριού της Κοίμησης Σκουληκαριάς, όπου γεννήθηκε ο Αρχιστράτηγος. (Έχουν ανακαινισθεί μερικώς)

*********

Στο 1821

Λίγο πριν ανάψει το καριοφίλι της λευτεριάς, αφήνει τον Αλή και τα Γιάννενα και έρχεται ξανά  στο χωριό του, την Σκουληκαριά. Ξεσηκωμένος ο κόσμος, περιμένει το σύνθημα. Εξουσιοδοτημένος από τον Γώγο Μπακόλα, παίρνει μέρος στη σύσκεψη των Φιλικών στη Λευκάδα. Εκεί στις 30 Γενάρη 1821, Κυριακή των Απόκρεω, παίρνει εντολή να ηγηθεί του αγώνα στην Αιτωλοακαρνανία και στην Ήπειρο.

– Στις 15 Μαϊου 1821 λοιπόν, κηρύσσει την επανάσταση στην Ήπειρο,  στο Βουργαρέλι Άρτας στο Μοναστήρι «ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ», παρουσία 200 οπλαρχηγών από την ΄Ηπειρο και την Αιτωλ/νία. (Υπάρχει σχετική επιγραμματική πλάκα ενσωματωμένη στο Μοναστήρι).

– Στις 30 Μαϊου 1821 δίνει την πρώτη μάχη της Επανάστασης. Χτυπά έξω από το Κομπότι Αρτας ενέδρα των Τούρκων και σώζει από βέβαιη αιχμαλωσία απόσπασμα Ελλήνων που βάδιζε ανυποψίαστο προς το χωριό, νομίζοντας πως αυτό είχε πέσει ήδη στα χέρια των Ελλήνων

– Στις 8 Ιουνίου με λίγους μονάχα πολεμιστές και  τους χωριανούς του Κουτελιδαίους, διαλύει ξανά  στο Κομπότι, στρατόπεδο 3.000 Τούρκων και αναγκάζει τους διασκορπισμένους άντρες του να κλειστούν στο ναό του Αγίου Γεωργίου και σε άλλα κτήρια για να σωθούν. Εκεί βρίζοντας και χλευάζοντας τους Τούρκους, σήκωσε τη φουστανέλα του και τους έδειξε τα οπίσθία του. Ένας Τούρκος τον πυροβόλησε και τον τραυμάτισε.  Το βόλι  τον τρύπησε στον μηρό του και στα γεννητικά του όργανα. Τότε μεταφέρεται στο στρατιωτικό νοσοκομείο στο Λουτράκι κι εκεί ξεστόμισε την περίφημη φράση που έγινε τραγούδι: «Όταν γυρίσω, θα τους γ@μήσω»!

 – Όταν ανάρρωσε κι επέστρεψε στην ΄Αρτα, χτυπάει με βοηθό του τον (στρατηγό)  Γιάννη Μακρυγιάννη και 300 παλικάρια την τουρκική φρουρά του Νεοχωρίου Άρτας  και τη διαλύει. Συγκεντρώνει τρόφιμα και στρατολογεί από εκεί παλικάρια, για τη μεγάλη ώρα που πλησιάζει: Την μάχη της Άρτας. Στο μεταξύ αφάνισε σε άλλη μάχη τον σταθμό των Τούρκων στον Μεσόπυργο Άρτας, μαζί με τον θείο του Γώγο Μπακόλα.

– Στις 15 Νοεμβρίου 1821 το πρωί αρχίζει η μάχη της Άρτας. Σημαντικότατη πόλη της τότε Ελλάδας (Η Αρτα με τα Γιάννενα). Η πόλη καταλαμβάνεται από τους επαναστάτες. Οι Τούρκοι κλείνονται στο κάστρο, στη Μητρόπολη και σε πέντε περιτοιχισμένα σπίτια. Ο Καραϊσκάκης επιτίθεται  παρέα με τον Μάρκο Μπότσαρη και τον Μακρυγιάννη από το Μαράτι. Κι απο τον λόφο του Αη Λιά οι βαλτινοί αγωνιστές με τον Μπακόλα, τον Αντρέα Ισκο, τον Βαλτινό… Φθάνει στο θρυλικό γεφύρι, το καταλαμβάνει και αρπάζει τα κανόνια των Τούρκων, οι οποίοι τρέπονται σε φυγή. Καραϊσκάκης και Μάρκος μπαίνουν πρώτοι στην πόλη και αφήνουν με τον ηρωισμό τους άφωνους τους άλλους αγωνιστές. 

«Αυτοί δεν ήταν άνθρωποι, ήταν αετοί στα ποδάρια και λιοντάρια στην καρδιά!» «Ένα τουφέκι έριξαν εις τους Τούρκους και βγάλανε τα σπαθιά. Και τους αφάνισαν και τους έμπασαν εις την χώραν», αφηγείται ο στρατηγός  Γιάννης Μακρυγιάννης.

 – Αρχές Φλεβάρη του 1822 Καραϊσκάκης και Γώγος Μπακόλας αφανίζουν την φρουρά των Τούρκων στο Πύργο της Σουμερού κοντά στον  Γάβρογο.

– Τέλος, στις 4 Ιουλίου του ίδιου έτους, παραδόξως, δεν πήρε ενεργό μέρος στην τραγική  μάχη του Πέτα και την σφαγή των Φιλελλήνων, ενώ ο Γώγος Μπακόλας που  πολέμησε,  κατηγορήθηκε (άδικα)    για  λιποψυχία.

Οι μεγάλες  στιγμές της δόξας 

Στον ΄Άγιο Βλάσιο Βάλτου Αιτωλ/νίας. ΄Οταν κατά την πρώτη πολιορκία του Μεσολογγίου σώμα 3.000 Οθωμανών  υπο τον Ομέρ Βρυώνη οπισθοχώρησε προς την Άρτα, προσπάθησε να δωροδοκήσει τον Καραϊσκάκη δίνοντάς του 50.000 γρόσια για να τους αφήσει να περάσουν τον Αχελώο. Ο Καραϊσκάκης αρνήθηκε  και  επιτέθηκε στους Τούρκους οι οποίοι έπαθαν πανωλεθρία. Διακόσιοι, (200) Οθωμανοί νεκροί και μόνο 20  ΄Έλληνες. Κι ακόμα 500 Οθωμανοί πνιγμένοι στα νερά του Αχελώου. 

Η ανδρεία του και η λαϊκότητά του τον έκαναν μύθο και θρύλο. Γι’ αυτό και γοήτευε και συνέπαιρνε τους απλούς μαχητές που συνέρρεαν και γέμιζαν τα στρατόπεδά του!  Τα παλικάρια ορκίζονταν στο όνομά του. Γιατί σε όλη τη σκληρή του διαδρομή στα σώματα των κλεφτοκαπεταναίων και από τις πρώτες του κιόλας αναμετρήσεις με τους εχθρούς στα βουνά της γενέθλιας γης του Βάλτου και του Ραδοβιζίου, άλλο δεν έκανε παρά να μπαίνει στις μάχες μπροστά και να μοιράζεται με τους συντρόφους του τη ζωή και το θάνατο εξίσου και όλα αυτά μέσα από αντίξοες συνθήκες.

Με κλονισμένη την υγεία του και τον κατατρεγμό των εχθρών του ιδιαίτερα του Α. Μαυροκορδάτου, που ως Διευθυντής της Δυτικής Ελλάδας την άνοιξη του 1824 τον πέρασε από δίκη στο Αιτωλικό για εσχάτη προδοσία. Και κανείς στρατηγός δεν ευτύχησε σαν αυτόν να βλέπει να συρρέουν τα πλήθη κοντά του και, οδηγημένα από τη βεβαιότητα της πανάκριβης πείρας του και το σπινθηροβόλο του βλέμμα, να προχωρούν από νίκη σε νίκη, τη στιγμή που έφτασαν όλα να κρέμονται από μια κλωστή κι ελπίδα στον προσκυνημένο ραγιά.

Στο Χαιδάρι (8-8-1826)

Αναμετρήθηκε με οκτώ χιλιάδες πεζούς και δύο χιλιάδες ιππείς του Κιουταχή. Όταν οι άλλοι συμπολεμιστές του τα χάνουν μπροστά σε τόσο στρατό, που βαδίζει συγκροτημένος, αποφασισμένος και βέβαιος για τη νίκη, ο Καραϊσκάκης περνούσε τα οχυρώματα και εμψύχωνε τους στρατιώτες του. Με διακόσιους αγωνιστές χύνεται ο ίδιος απάνω τους και τους γυρίζει πίσω, σώζοντας το στρατόπεδο από την καταστροφή.

Στην Αράχωβα (11-2826)

Πετιέται απο το ξυλοκρέβατό του άρρωστος απο την φυματίωση και τον πυρετό που τον ροκάνιζε, αρπάζει το γιαταγάνι του και τριγυρνάει σαν δαιμονισμένος μέσα στο χωριό, πόρτα-πόρτα, ξεσηκώνοντας τους αγωνιστές που είχαν κρυφτεί μέσα στα σπίτια να φυλαχτούν απο την χιονοθύελλα. Τους ξεσηκώνει και κτυπάει το στρατόπεδο των Τούρκων. Απο τους 2.000 Τούρκους γλύτωσαν μόνο οι 300. Το ελληνικό στρατόπεδο σώθηκε και η Επανάσταση πήρε πάλι βαθιά ανάσα. Ο αγώνας οδηγείται πλέον ένα βήμα πιο κοντά στην ελευθερία.

Στο Κερατσίνι (Μάρτιος 1927).

Τρείς με τέσσερις χιλιάδες Τουρκαλβανοί υπο τον Κιουταχή φτάνουν στο Κερατσίνι να χτυπήσουν το ελληνικό στρατόπεδο. Τα παλικάρια του Καραϊσκάκη αντιστέκονται σθεναρά τέσσερις ώρες στα κανόνια των Τουρκαλβανών. Και τους αφήνουν να πλησιάσουν στα ελληνικά ταμπούρα. Μια χούφτα ΄Ελληνες. Και ρίχνει ο Καραΐσκος στην παγίδα τους Τουρκαλβανούς και τους διαλύει όταν πλησιάζουν στα ταμπούρια. Μια ζωογόνος νίκη για την πατρίδα και την επανάσταση στην δυσκολότερη καμπή της

Το τραγικό τέλος.

Ήταν στο Φάληρο, 22 Απρίλη 1827 κι οργάνωνε το σχέδιο να χτυπήσει τον Τούρκο που πολιορκούσε την Ακρόπολη. Το μεσημέρι έφαγε λίγο ψωμί και ξάπλωσε να ησυχάσει. Τον έκαιγε ο πυρετός. Η διαταγή του ήταν σαφής: να αποφύγουν οι στρατιώτες του κάθε σύγκρουση με τον εχθρό. Δεν πρόλαβε να ησυχάσει όμως όταν άκουσε πυροβολισμούς. Κάποιοι μεθυσμένοι Έλληνες, άρχισαν να πυροβολάνε τους Τούρκους. Πετάχτηκε από το στρώμα και παρότι τον έκαιγε ο πυρετός, καβαλάει το άλογό του και τρέχει οργισμένος στη μάχη.

Ήταν 4 το απόγευμα. Ένα βόλι χτυπά το βουβώνα του. Δεν είναι τίποτα, λέει. Μα κατά βάθος ΄ήξερε οτι το τραύμα ήταν θανάσιμο . «Επληγώθη από το μέρος των Ελλήνων, εγνώριζε τον αίτιον και αν ήθελε ζήσει, ήθελε τον κάμει γνωστόν και εις το στρατόπεδον», γράφει ο βιογράφος του Δημήτριος Αινιάν. Στις 4 το πρωί της 23ης Απρίλη του 1827, πριν ξημερώσει του Αγίου Γεωργίου, ο Γεώργιος Καραϊσκάκης παραδόθηκε στο βόλι του θανάτου. ΄Άγνωστο όμως αν τελικά πληγώθηκε απο χέρι ελληνικό. Το πιο πιθανό είναι να ήταν τούρκικο.

Τον έκλαψε η Ρωμιοσύνη. Και τον τίμησε και τον αποχαιρέτησε σαν πατέρα της και θρήνησε την απουσία του. Τάφηκε κατ’ επιθυμίαν του στο ναό του Αγίου Δημητρίου στη Σαλαμίνα.

Αυτό το κατατρεγμένο από την γέννα του παλικάρι, που δεν υποτάχτηκε στη μοίρα του και δεν κρύφτηκε μες στο ανώνυμο πλήθος, για να κρύψει σε αυτό τη ντροπή που προσπαθούσαν να του φορτώσουν οι άλλοι. Γύφτος και Μούλος! Ότι κέρδισε το κέρδισε μόνο με το σπαθί του. Και με τη λεβεντιά του.

Κι αντήχησε το όνομά του στις στεριές και τα πέλαγα και ένας φόβος απλώθηκε για το μέλλον τους στις καρδιές των Ελλήνων, όταν πλάγιαζε πλέον για πάντα, ηρωικός και μετάλλινος, σαράντα πέντε μόλις χρονών, στα ιερά χώματα της Σαλαμίνας. Αργότερα το 1835 με Βασιλικό Διάταγμα του Όθωνα, τα οστά του μεταφέρθηκαν στο Φάληρο, εκεί όπου τραυματίστηκε θανάσιμα. Και μετά την κατασκευή του σταδίου που φέρει το όνομά του, δημιουργήθηκε ένα  κενοτάφιο, διότι  τα λείψανα του ιδίου και είκοσι συναγωνιστών του πετάχθηκαν από  εργάτες του Δήμου Πειραιά, που ανακαίνιζαν το μνημείο,  στην δεκαετία του 1970.

*****

Το 1996, ο ιερέας του Ναού Αγ. Δημητρίου Σαλαμίνος, πάτερ Ανάργυρος Ευδαίμων, ανέσκαψε εντός του Ναού (ο οποίος είχε επεκταθεί με τα χρόνια) και βρήκε το κασελάκι με τα 8 οστά του ήρωα, που είχε αποκρύψει ο ιερέας την εποχή που ο Όθωνας έκανε την ανακομιδή και μεταφορά των λειψάνων στο μνημείο του Φαλήρου. Απο τα 8 οστά, τα 2 δόθηκαν στην γενέτειρά του Σκουληκαριά Αρτας το 2000, όπου ενταφιάστηκαν στην πλατεία του χωριού με καθε επισημότητα παρουσία των αρχών της Σαλαμίνος, Αρτας και των Ι. Μητροπόλεων. Τα υπόλοιπα ετάφησαν εκ νέου στο νεο μνήμα του, στον Ι. Ναό Αγ. Δημητρίου. 

 

Η Οδύσσεια των Λειψάνων του.

O θάνατός του έγινε κι αυτός «θρίλερ» απο τον  μεταγενέστερο ερευνητή Γιαν. Βλαχογιάννη, ο οποίος εισήγαγε την άποψη οτι σκοτώθηκε απο ελληνικό χέρι με εντολή Μαυροκορδάτου (πράγμα που δεν ισχύει, διότι δεν υπάρχει καμία απόδειξη).

 Ο Γ. Καραϊσκάκης  τάφηκε στην Σαλαμίνα στον Ναό του Αγ. Δημητρίου. Αργότερα, επί ΄Οθωνα, τα οστά του μεταφέθηκαν στον Πειραιά  και τοποθετήθηκαν στο μνημείο που έστησε ο Δήμος  μπροστά στο Στάδιο Καραϊσκάκη, ανακατεμένα με τα οστά 20 συμπολεμιστών του. Επί Δημαρχίας Σκυλίτση το 1971, έγινε ανακαίνιση του μνημείου και τα οστά πετάχτηκαν με τα μπάζα,  από τους άσχετους εργάτες. Επαναλαμβάνω ότι μαζί με τον Καραΐσκάκη, είχαν ταφεί και τα οστά 20 συναγωνιστών του, άρα ήταν αδύνατο, τουλάχιστον μέχρι πριν λίγα χρόνια,  να ξεχωρίσουμε ποια θα  ήταν του Αρχιστρατήγου, αν δεν είχαν πεταχθεί! Και τα οστά πετάχτηκαν στον Σαρωνικό με καθε βεβαιότητα!

  Ο Καραϊσκάκης είχε ταφεί στον περίβολο του Ι. Ναου Αγίου Δημητρίου Σαλαμίνας. Είναι δε ο μόνος λαϊκός στην ιστορία που γεννήθηκε σε Ναό (Μονή) και τάφηκε επίσης σε Ναό (μόνο ιερωμένοι τάφονταν σε Ναούς). Όταν ο Οθωνας θέλησε να πάρει τα οστά του και να τα μετακινήσει στο μνημείο που έφτιαξε στο Φάληρο, οι κάτοικοι της Σαλαμίνας αντέδρασαν. Και κατάστρεψαν την επιτύμβια πλάκα, ώστε να μην ξέρουν οι άνθρωποι του ΄Οθωνα σε ποιο ακριβώς τάφο βρίσκονταν ο ήρωας. Ο γαμπρός του Καραϊσκάκη όμως, ο Δεληγιάννης, υπασπιστής του ΄Οθωνα, προσποιήθηκε οτι ήθελε να κάνει τρισάγιο στο μνήμα του κι ο ιερέας εξαπατήθηκε κι υπέδειξε έμμεσα τον τάφο. Έτσι οι στρατιώτες του ΄Οθωνα τον ανέσκαψαν και έβγαλαν τα οστά. Κατά την προετοιμασία τους όμως, (Οι ιερείς κατά την ανακομιδή πλένουν τα οστά με κρασί και μύρα μέσα στο ιερό και τα τοποθετούν στο κουτί που θα τα μεταφέρει) ο πάτερ Παρασκευάς Πάλας έκρυψε 8 οστά, τα τοποθέτησε σε μια λάρνακα και τα ξαναέθαψε στον Ναό. Ο πάτερ Παρασκευάς Πάλας, άφησε χειρόγραφο περιγραφή το 1870 για το που ακριβώς βρίσκονταν ο τάφος του Καραϊσκάκη εντός του Ναού. Και το 1996 ο Αρχιμανδρίτης Ηλίας Μπάκος άρχισε να ψάχνει κι ανακάλυψε τους συγγενείς και το χειρόγραφο του Ιερέα Πάλα. Συμπτωματικά, εφημέριος στον Ναο ήταν τότε ένας μαθητής του πάτερ Ηλία απο την Μαράσλειο, ο πάτερ Ανάργυρος Ευδαίμων. Κι ετσι οι δυο τους άρχισαν να ψάχνουν το σημείο του τάφου.

·         Η καταστροφή της επιτύμβιας Πλάκας από τους Σαλαμινιώτες επί ΄Οθωνος,  είναι αυτή που μας αποστέρησε και την αρχική επιτύμβια επιγραφή που κατά προφορικές πηγές έγραψαν οι συμπολεμιστές του, αλλά δεν επιβεβαιώνεται σήμερα, διότι δεν υπάρχει πλέον, ότι ο Καραϊσκάκης κατάγονταν από την ΄Αρτα…!

Το 1996  το εκκλησιαστικό συμβούλιο του Αγ. Δημητρίου Σαλαμίνας ξανάνοιξε τον τάφο του και  τον  ανάσκαψε, και κατόπιν αιτήματος της Νομαρχίας ΄Αρτης και του Δημάρχου του Δήμου “Γεώργιος Καραϊσκάκης” δόθηκαν 2 απο τα 8 οστά που είχε κρύψει ο Ιερέας σε μια λάρνακα, θαμμένα εντός του Ναού. Τα υπόλοιπα αναπαύονται ακόμα εντός του νεου μνήματος στον περίβολο του Ναού.   Τα άλλα οστά, των 22 συναγωνιστών και του Καραϊσκάκη, που είχαν μεταφερθεί στο Φάληρο, πετάχτηκαν μετά πάσης βεβαιότητος, μαζί με τα μπάζα στον Σαρωνικό, όταν ανακαινίζονταν το μνημείο το 1971.

Η λειψανοθήκη στο μνημείο του στην Σκουληκαριά!

Λέγεται πώς οι συμπολεμιστές του Γεώργιου Καραϊσκάκη έγραψαν με τα ίδια τους τα χέρια στον  πρώτο τάφο στη Σαλαμίνα (αυτόν που ανεσκάφη για να μεταφερθούν τα οστά στο Φάληρο κι έτσι κατεστράφη η πρώτη  επιτύμβια πλάκα) Ανεπιβεβαίωτο όμως καθώς δεν υπάρχει εικόνα: «Ο ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗΣ ΓΕΝΝΗΘΗΣ ΕΝ ΑΡΤΗ ΚΑΙ ΔΙΑΠΡΕΨΑΣ ΕΙΣ ΠΟΛΛΑΣ ΜΑΧΑΣ ΕΠΕΣΕΝ ΕΝΔΟΞΩΣ ΕΝ ΤΗ ΑΚΡΟΠΟΛΕΙ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ ΜΑΧΟΜΕΝΟΣ ΤΗΝ 22 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1827».

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΓΕΝΝΗΣΗ

Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης και γεννήθηκε (σύμφωνα με όλους απολύτως τους άμεσους - συνομήλικους βιογράφους του και τις αναφορές στα γραπτά των άμεσων συνεργατών  και συγγενών του) και έδρασε στη Σκουληκαριά της Άρτας. Η Σκουληκαριά  ήταν η γενέτειρα του και την ένιωθε για πραγματική του πατρίδα και σε όλους τους συνομιλητές και συναγωνιστές του  αυτήν ανέφερε ως γενέτειρα και πατρίδα του.

Ιστορικές  πηγές  

Ξαφνικά, προέκυψε στις αρχές του 20ου αιώνα ενα θέμα διεκδίκησης της γενέτειρας απο το χωριό  Μαυρομάτι Καρδίτσας, διότι κατά μια μαρτυρία, που άκουσε ο Χριστόφορος Περραιβός και την κατέγραψε, γεννήθηκε ο Γεώργιος 9 χιλιόμετρα  πλησίον του χωριού, σε μια σπηλιά!  Γι αυτήν την μαρτυρία λοιπόν, στήθηκε ολόκληρη πολιτική σκευωρία, όπως θα δούμε παρακάτω. Μέχρι τότε αναφέρονταν και στα σχολικά βιβλία, αλλά και στους επίσημους  καταλόγους  αγωνιστών του 1821, ως Βαλτινός εξ ΄Αρτης.

 Βέβαια ο Καραϊσκάκης  έζησε (κατά παράδοση, που δεν αμφισβητείται) στο Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου Μαυροματίου τα 3-4 πρώτα χρόνια της ζωής του, όπως είδαμε.  Δεν έζησε όμως σε κανένα χωριό Μαυρομάτι. Ούτε γεννήθηκε σε καμία σπηλιά! ΄Έκτοτε, μετά τα 4 πρώτα χρόνια της ζωής του στο Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου,  καμία απολύτως σχέση δεν ξαναείχε με την περιοχή του Μαυροματίου Καρδίτσας. Όπως είδαμε, καμία του πολεμική δραστηριότητα δεν σημειώθηκε στα μέρη αυτά. Ούτε καν επαγγελματική. Πέραν του Βάλτου και των Ραδοβιζίων, υπάρχει μια βραχεία δράση του στο Αρματολίκι των Αγράφων, πολύ πιο νότια του Μαυροματίου, που ήταν προσοδοφόρο και διαγκωνίζονταν πολλοί για να το αποκτήσουν. Βρίσκονταν στα σύνορα Βάλτου-Καρπενησίου.  Ενώ έμενε π.χ. στα Τρίκαλα, στην Καλαμπάκα, σχεδόν κάθε καλοκαίρι όταν έκανε τον έμπορο σφαχτών, στην Καρδίτσα δεν έζησε και δεν  έκανε τίποτε πέραν των  πρώτων 3-4 ετών της ζωής  του στο Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου.   Ο χώρος της  προεπαναστατικής στρατιωτικής και πολεμικής του δράσης ήταν η Σκουληκαριά, η ΄Αρτα, τα όρη του Βάλτου, το Ραδοβίζι  και η περιοχή των νότιων και δυτικών Αγράφων του Καρπενησίου. Δίπλα στον Κατσαντώνη, στον γέρο Δίπλα, στον Σκαλτσογιάννη, πάντοτε δίπλα στον θείο του Γώγο Μπακόλα, με τα πρώτα ξαδέρφια του τους Δημισκαίους και τα παιδιά του Γώγου δευτεροξαδέρφια του. ΄Οταν ο ίδιος λέει στον Ιταλό βιογράφο του Πέκκιο: “ΕΙΜΑΙ ΗΠΕΙΡΩΤΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΤΑΝ”, τι αντεπειχείρημα για την γενέτειρά του να εκφέρει καποιος;

Η σπηλιά, μικρό κοίλωμα κι οχι σπηλιά, 9 χλμ.   μακριά του Μαυροματίου, που κατά τον θρύλο που ανέφερε ο Περραιβός γεννήθηκε ο Καραϊσκάκης. Ο Περραιβός δεν αναφέρει την συγκεκριμένη σπηλιά. Ούτε καν την περιοχή που μπορεί να ήταν. Η εν λόγω σπηλιά της φωτογραφίας ορίστηκε αυθαίρετα εκ των υστέρων, απο κάποιους, αφού έπρεπε να βρεθεί και μια σπηλιά για να δέσει η πληροφορία του. *************** Το περίεργο με αυτή τη σπηλιά είναι ότι,  βρίσκεται ανατολικά του Μοναστηριού του Μαυροματίου.  Δηλαδή, όταν κάποιος έρχεται απο την Ήπειρο  (η μητέρα του Καραϊσκάκη εν προκειμένω) προς την Καρδίτσα, μέσω της μοναδικής και κοντινότερης  γέφυρας, του Κοράκου,  ή ακόμα και μέσω περαταριάς, αν υπήρχε κάπου στο ενδιάμεσο, φτιάνει πρώτα στο Μοναστήρι του Αγ. Γεωργίου Μαυροματίου και μετά απο 9 χλμ. ανατολικά στην εν λόγω σπηλιά.  Αν  λοιπόν έφτασε στο Μοναστήρι η Ζωή  και της παραχώρησαν άσυλο, πως βρέθηκε κατόπιν να γεννάει σε σπηλιά, 9 χλμ. ανατολικότερα του Μοναστηριού; Πώς και γιατί προσπέρασε/ έφυγε απο το Μοναστήρι; Και γιατί στην σπηλιά; Αφού υπήρχαν κι άλλοι συνοικισμοί ακόμα και γρέκια βοσκών στην ενδιάμεση περιοχή, που θα την βοηθούσαν στην γέννα, πως κατέληξε να γεννήσει στην σπηλιά μόνη της;;;

***************

**Να τονίσουμε πως ο εξ Αρκαδίας Πελοποννήσου Ακαδημαικός, Νίκος Βέης, υποψήφιος βουλευτής Καρδίτσας το 1910 με το κόμμα «Λαικό-Εργατικό Κόμμα», φερόμενος  κι αυτός οπαδός  της θεωρίας γέννησης του Καραϊσκάκη στην Καρδίτσα (φίλος του Βλαχογιάννη και του στρατηγού Πλαστήρα, αναγκαστικά λοιπόν αφού ζητούσε την ψήφο των Καρδιτσιωτών, έπρεπε να πει πως και ο Καραϊσκάκης γεννήθηκε στην Καρδίτσα), επιστέφτηκε την εν λόγω σπηλιά (με επιτροπή άλλων «σοφών») και γνωμάτευσε οτι είναι αδύνατον να γεννήθηκε εκεί ο Καραϊσκάκης και νά έζησε κάποιες μέρες εκεί η λεχώνα μητέρα του. Αντιπρότεινε δε να «βαφτιστεί» ως γενέτειρα μια άλλη σπηλιά, 4,5 χλμ, δυτικότερα ! (Επιβεβαίωσε με αυτό, οτι το θέμα σπηλιά είναι ανύπαρκτο και κατασκευασμένο. Αληθινή Ντίσνευλαντ).

**Να τονίσουμε επίσης οτι τα κόμματα έστελναν εκείνη την εποχή  προσωπικότητες απο άλλες περιοχές της Ελλάδος να πολιτευτούν στην Θεσσαλία. (΄Όπως ο αναφερόμενος Νίκος Βέης, ο Λέων Μελάς στην Λάρισα κ.α.). Διότι η Θεσσαλία είχε μεγάλο πληθυσμό, άρα πολλές έδρες, διότι ήταν η οικονομική καρδιά της Ελλάδος (είχαν επενδύσει εκεί πολλά δισεκατομμύρια 40 ζάπλουτοι ΄Έλληνες της Ομογένειας) και διότι ήταν το κέντρο των πολιτικο-κοινωνικών εξελίξεων, που οδήγησαν στο Κιλελέρ. Φυσικά ο Ν.Βέης, ως Πελοπονήσσιος, υποψήφιος βουλευτής στην Καρδίτσα, δεν θα μπορούσε να πει στους Καρδιτσιώτες ψηφοφόρους οτι οτι ο Καραϊσκάκης δεν γεννήθηκε εκεί. Νομίζω είναι κατανοητό.

Ο πρώτος και παλιότερος βιογράφος του ο Γαζής ,  έγραψε:

–Γεώργιος Γαζής: Ο Γεώργιος Γαζής, πρώτος βιογράφος, πρώτος γραμματέας του, μυστικός σύμβουλος και χιλίαρχος του στρατηγού Καραϊσκάκη, γράφει στην Αίγινα το 1828: «Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης κατήγετο από την Άρταν (εξ Αμφιλοχίας) από χωρίον Σκουληκαριάν». Βιογραφία των ηρώων Μάρκου Μπότσαρη και Καραϊσκάκη, 1828, σ.17 : «Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης κατήγετο από την Άρταν (εξ Αμφιλοχίας), από χωρίον Σκουληκαρυιάν».

–Ο συναγωνιστής του,  στρατηγός  Γιάννης Μακρυγιάννης σημειώνει σε γράμμα του προς τον κυβερνήτη Ι. Καποδίστρια: «Μετρούμεν ενδόξως υπέρ πατρίδος πεσόντας περίπου των 400 Αρτινών Αγωνιστών, στους οποίους συγκαταλέγεται και ο αείμνηστος Γεώργιος Καραϊσκάκης».

–Ο Ιταλός δημοσιογράφος και εμπορικός ακόλουθος στα Γιάννενα, Ιωσήφ- Τζιουζέπε Πέκκιο, όταν επισκέφθηκε τον Καραϊσκάκη στο Άργος το 1825 του πήρε μια συνέντευξη κι έγραψε μια πρωτότυπη βιογραφία του. Δηλαδή, όπως ακριβώς του τα ειπε ο στρατηγός:  “ΕΙΜΑΙ ΗΠΕΙΡΩΤΗΣ, ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΤΑΝ”! Camillo Ugoni, Vita e scritti di Giuseppe Pecchio, 1836, σ.161 : «Pecchio, descritte le visite e conversazioni da sè fatte in compagnia del generale Roche al generale Giorgio Caraiscachi, Epirota nativo di Arta».

–  Ο F.C.H.L. POUQYEVILLE (Πουκεβίλ) Γενικός πρόξενος της Γαλλίας στον Αλή Πασά, λόγιος και ιστορικός συγγραφέας, φίλος του Καραισκάκη στα Γιάννενα, γράφει: «Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, γεννηθείς το έτος 1782 εις Σκούλι της Καρυάς, εν τη επαρχία της Άρτας, ήτο υιός καλογραίας». Pouqueville, Francois Charles Hugues Laurent, Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως : Μετάφρασις νέα συμπεπληρωμένη με 50 χρωματιστάς εικόνας εκ της πινακοθήκης του Μονάχου, 1901, σ.955 

  -Ο βιογράφος, συμπολεμιστής και δεύτερος στην σειρά ιδιαίτερος γραμματέας του Δημήτριος Αινιάν γράφει: «Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης εγεννήθη εις το 1872 έτος. Η μήτηρ του ήτον καλογραία γεννημένη εις το χωρίον Σκουληκαριάν της επαρχίας Άρτας».

  -Ο εθνικός ιστορικός Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, στενός φίλος του γιού του Σπυρίδωνος Καραισκάκη,  γράφει στην Βιογραφία του: «Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης εγεννήθη το 1782 εις Σκουληκαρυάν (ή Σκωληκοκαρυάν) της επαρχίας Άρτας από μοναχής τινός».

   -Ο K. MENDELSSOHN – BARTHOLDY (Μπαρθόλδυ) γράφει το 1828 στην Ιστορία της ελληνικής επαναστάσεως: Karl Mendelssohn Bartholdy, Geschichte Griechenlands, Volume 1, 1828, σ.430 : «Georg Karaiskakis*, 1782 zu Skuli Karia in der Provinz Arta» . «Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης γεννηθείς εν Σκουληκαριά της επαρχίας Άρτης εν έτει 1782 ήτο υιός  καλογρέας, πατρός δε αγνώστου».

-Ο Νικόλαος Κασομούλης (Μακεδόνας αγωνιστής, απο το Πισοδέρι Φλώρινας, τρίτος στην σειρά ιδιαίτερος γραμματέας του), «Ενθυμήματα Στρατιωτικά της Επαναστάσεως των Ελλήνων» (1821-1833)- Τόμος Α΄, σ.267, : «Ο Καραϊσκάκης κατάγετο από το Ραδοβίζι ΄Αρτας και οί συγγενείς του περιορίζοντο μόνον είς αυτό το τμήμα».

-Ο Camillo Ugoni, Vita e scritti di Giuseppe Pecchio, 1836, σ.161 : «Pecchio, descritte le visite e conversazioni da sè fatte in compagnia del generale Roche al generale Giorgio Caraiscachi, Epirota nativo di Arta».

-Ο Gustav Friedrich Hertzberg (Χέρτσμπεργκ), Geschichte Griechenlands: Th. Von der Vollendung der osmanischen Eroberung bis zur Erhebung der Neugriechen gegen die Pforte (1470-1821), 1878, σ.367 : «Georg Karaiskakis, ein Epirote aus Skylikaria, einige Meilen östlich von Arta».

  – Ο Auguste Jean Raymond Fabre, (Φάμπρ) Histoire Du Siege de Missolonghi: Suivie de Pieces Justificatives, 1827, σ.191 : «George Karaïscaki, originaire d’Arta, s’était déja distingué, avant la révolution grecque, par ses exploits comme Klephte».

–Ο Σουλιώτης συναγωνιστής του Καραϊσκάκη  Λάμπρος Κουτσονίκας αναφέρει κι αυτός  πως: «Ο Καραϊσκάκης κατάγονταν  από το Ραδοβίζι».

-Ο Π. Κανελλόπουλος, ακαδημαϊκός, καθηγητής πανεπιστημίου και πρωθυπουργός της Ελλάδας γράφει στην Ιστορία του ευρωπαϊκού πνεύματος το 1976: «Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης είχε γεννηθεί σε ένα χωριό της περιοχής της Άρτας».

– Οπως και ο μεγαλύτερος «απομνηματογράφος» του 1821, Φώτης Χρυσανθόπουλος «Φωτάκος» εκ Μαγούλιανων Αρκαδίας.

-Ο γιός του ο Σπύρος Καραϊσκάκης, θεωρεί την ΄Αρτα πατρίδα του με λόγους και έργα, που είδαμε πιο πάνω

–Η διαθήκη του Ιδίου του Καραϊσκάκη, που φυλάσσεται στο Μουσείο Μπενάκη, δίνει ξεκάθαρα στοιχεία.

. –Η Πλάκα που ήταν ενσωματωμένη απο τον Μάρτιο του 1871 (πολύ πριν ξεσπάσει η διαμάχη της γέννησης) στον Ι. Ναό της Παναγίας Σκουληκαριάς, όπου γεννήθηκε ο Καραισκάκης και φυλάσσεται στο Μουσείο της Παρηγορήτριας Αρτας και αναγράφει: «1781. Εις τον Ι. Ναόν της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, εγεννήθη ούτος ο διάσημος αγωνιστής του 1821, (Γεώργιος Καρα ϊ σκάκης)»

Και πάρα πολλοί ιστορικοί επιστήμονες

– Ο Χριστόπουλος Γ., Ιστορία του Ελληνικού Έθνους: Νεώτερος Ελληνισμός από 1833 ως 1881, τ. ‘ΙΓ, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα, 1977, σ.150, Ομιλία του γιού του Γεωργίου Καραϊσκάκη, Σπυρίδωνος, στο Πέτα της Άρτας προς τους κατοίκους της περιοχής τον Ιανουάριο του 1854 : «Ή έπίθεση όρίστηκε γιά τις 31 Ιανουαρίου και τήν παραμονή ό Καραϊσκάκης ώς γενικός άρχηγός, άπηύθυνε σπουδαία γιά τόν παλμό της και κυρίως γιά τό περιεχόμενο της προκήρυξη, στήν όποία άνάμεσα σέ άλλα άνέφερε «Αποθνήσκων ό πατήρ μου έκραξε “λυτροΰτε τάς Αθήνας” άφείς δέ μόνον κληροδότημα εις έμέ τήν μάχαιραν αύτοΰ έξέπνευσε. Λαβών τό κληροδότημα τοΰ πατρός και τάς μέν Αθήνας εύρών έλευθέρας, τήν γήν δέ τής γεννήσεώς του δούλην. έδραμον πρός ύμάς, ώ λαέ τής Ηπείρου, και τήν σημαίαν τής έλευθερίας ύψωσα μεθ’ ύμών.» 

–Σύγχρονος Εγκυκλοπαίδεια Ελευθερουδάκη μετά πλήρους λεξικού της ελληνικής γλώσσης, Συλλογικό έργο, Αθήνα, εκδ.5η, τόμος 22 : «Σκουληκαριά (ή). “Εδρα κοινότητος της επαρχίας “Αρτης και Τζουμέρκων, του νομού “Αρτης, εν χώρα ορεινή. “Εχει 476 κατ., και άρχαίαν μονήν του ‘ΙΓ αιώνος τιμωμένην επ’ ονόματος της Θεοτόκου. Είνε πατρίς του στρατάρχου της Επαναστάσεως Γεωργ. Καραϊσκάκη.».

– Και ο Ακαδημαικός και πρωθυπουργός Σπύρος Μαρκεζίνης, στην σημαντικοτερη ισως Πολιτική Ιστορία του Νεώτερου Ελληνισμού, που εχει γραφτεί εως σήμερα.

Και δεκάδες άλλες πηγές. Δεν υπάρχει δε ουδεμία άμεσος πηγή, που να αναφέρει το Μαυρομάτι.

                                            *****

Ο ΠΕΡΑΙΒΟΣ: Σημειώνουμε εδώ πως η μοναδική θεωρούμενη ως άμεσος πηγή, (δεν είναι όμως άμεσος κατ ουσίαν, διότι ο Περραιβός δεν είχε ιδία γνώση, δεν μιλούσε καν με τον Καραϊσκάκη, απλώς κάπου το άκουσε), ο Χριστόφορος Περαιβός λοιπόν, Θεσσαλός (Μακεδόνας εκ Πιερίας που αυτοαποκαλούνταν Περαιβός= Θεσσαλός) στρατιωτικός, σύντροφος του Ρήγα, ήρωας  και  αμύντωρ του Σουλίου, που ποτέ όμως δεν είχε γνωρίσει τον Καραϊσκάκη απο κοντά, εξ αγχιστείας συγγενής του Μαυροκορδάτου, ένεκα του οποίου ο Καραϊσκάκης έτρεφε έχθρα απέναντί του, μιλάει στα πολεμικά του απομνημονεύματα και διασώζει μια διαφορετική παράδοση, ότι ο Γεώργιος Καραϊσκάκης γεννήθηκε κάπου κοντά στο Μαυρομάτι (΄Οχι σε σπηλιά φυσικά, η σπηλιά επινοήθηκε αργότερα).

Προσέξτε τι γράφει ο Περραιβός στο παρακάτω απόσπασμα: Οτι γεννήθηκε κάπου στο Μαυρομάτι. Κατόπιν κατέφυγε η μητέρα του  σε μια σπηλιά για να κρυφτεί να μην τιμωρηθεί για την πράξη της απο τους Τούρκους (ποια πράξη;;; Και τι σχέση είχαν οι Τούρκοι;;;) και μόλις σαράντισε ξαναγύρισε στην Σκουληκαριά, όπου ο Καραϊσκάκης έζησε μέχρι τα 15… Πλήρης σύγχιση. Δεν το κάνει εκ προθέσεως, διότι εξ αρχής αρχίζει την αφήγησή του για τον Καραϊσκάκη με την φράση : «παρά πολλών λέγεται…» (προσωπικά πιστεύω οτι τελούσε σε σύγχιση και το αντίστροφο ήθελε να γράψει. Οτι δηλ. γεννήθηκε στην Σκουληκαριά και αφού σαράντισε πήγε προς το Μαυρομάτι για να μην τιμωρηθεί, όχι από τους Τούρκους, αλλά από τους συγγενείς της, που τους «ατίμασε»…. ΄Ακουσε λοιπόν κάτι πρόχειρα και το έγραψε κι αυτός πρόχειρα).

Τον Περραιβό αντέγραψαν οι μεταγενέστεροι, νεοερευνητές του επομένου αιώνα, ο Σουρμελής, ο Βέης, ο Ράδος, μα προπαντός ο Γιάννης Βλαχογιάννης, πάντοτε κατά το δοκούν και κατά το συμφέρον τους, πού επηρέασαν με την σειρά τους την δική μας εποχή. Όμως δεν είναι άμεσες, γνήσιες κι αληθινές πηγές. Μυθοπλασία γράφουν. Κι άλλαξαν την ιστορία τον 20ο αιώνα!

ΒΛΑΧΟΓΙΑΝΝΗΣ. ΓΙΑΝΝΗΣ: O κυριότερος νεο-ερευνητής του Καραϊσκάκη (1870-1946). Εξέδωσε έρευνες  για τον Καραϊσκάκη το 1903, το 1922, το 1943,   περνώντας 20 χρόνια από την ζωή του μελετώντας την ζωή των  ηρώων Κολοκοτρώνη, Καραϊσκάκη κ.α., όπως δήλωνε κι ο ίδιος. Για τον λόγο αυτό θεωρήθηκε  ως το «ευαγγέλιο» των μελετητών για τον Καραϊσκάκη. Όλοι ανατρέχουν σε αυτόν όταν θέλουν κάποια πληροφορία κι όχι στις πρωτογενείς πηγές. («αφού τα λέει όλα το Κοράνι, τι χρειαζόμαστε τα άλλα βιβλία;», είπε κι ο Χαλίφης Ομάρ, όταν έκαψε την βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας Ετσι κι ο Βλαχογιάννης).

Ήταν στενός φίλος του στρατηγού  και πρωθυπουργού  Νικολάου Πλαστήρα, ο οποίος ήταν από το χωριό Μορφοβούνι (Βούνεσι) της Καρδίτσας, κοντά στον τόπο που διεκδικεί την γενέτειρα του Καραϊσκάκη.

Ο στρατηγός Πλαστήρας δε,  τον είχε διορίσει Διευθυντή του Γενικού Αρχείου του Κράτους και ο Βλαχογιάννης του είχε μεγάλη υποχρέωση δια τούτο.

Από τον στρατηγό λοιπόν έμαθε ότι ο παππούς του στρατηγού, Νίκος Πλαστήρας, είχε πολεμήσει το 1821 με το σώμα του Καραϊσκάκη. Το όνομα Νίκος Πλαστήρας δεν αναφέρεται πουθενά στους αγωνιστές του  1821, δεν διασταυρώνεται, αλλά δεν αμφιβάλλουμε  στα λόγια του στρατηγού,  καθότι ο παππούς του μπορεί να ήταν ένας απλός στρατιώτης και δεν αναφέρεται ονομαστικά.

 Όταν ο Βλαχογιάννης άρχισε την  έρευνα για τον Καραϊσκάκη, ζήτησε από τον φίλο του στρατηγό, να του υποδείξει κάποια άτομα να τον ενημερώσουν για την παιδική ηλικία του Καραϊσκάκη. Κι εκείνος του υπέδειξε τον  συνταξιούχο στρατιωτικό ιερέα (ταγματάρχη)  Χαράλαμπο Πασιαλλή, από τον Ελληνόπυργο (Γράλιστα) Καρδίτσας και τον  Δικαστικό από την Αργιθέα Καρδίτσας  Περικλή Αλεξανδρή.   (Δηλαδή, ο Βλαχογιάννης θεωρούσε, εκ προοιμίου ως δεδομένο, ότι γεννήθηκε στην Καρδίτσα, πριν καν συγκεντρώσει τα στοιχεία που έψαχνε. Διότι δεν ζήτησε το ίδιο πράγμα, αντιστοίχους ανθρώπους δηλαδή  και στην Άρτα, ώστε να έχει και τις δυο απόψεις).

Ο παπά Χαράλαμπος απο την Γράλιστα/ Ελληνόπυργο είχε γεννηθεί το 1870,  100 χρόνια μετά την γέννηση του Καραϊσκάκη, αλλά είχε αναμνήσεις λέει από την οικογένεια του για τον Καραϊσκάκη και μίλησε στον Βλαχογιάννη  μετά το 1920 (Απορίας άξιο. Κατά τον Βλαχογιάννη,  ο Καραϊσκάκης γεννήθηκε στο Μαυρομάτι, αλλά αυτός έψαξε τα  στοιχεία για τα πρώτα χρόνια της ζωής του στον Ελληνόπυργο και στην Αργιθέα;   Οι κάτοικοι  του Ελληνόπυργου και της Αργιθέας λοιπόν  έδωσαν τις  πληροφορίες αυτές  στον Βλαχογιάννη κι όχι οι κάτοικοι του Μαυροματίου).

Η μέθοδος έρευνας του Βλαχογιάννη ήταν η εξής:  Να αποστείλει εγγραμμάτους αντιπροσώπους στα χωριά του Βάλτου και της Καρδίτσας και σε σημεία που του υπέδειξε ο στρατηγός Πλαστήρας, να του συγκεντρώσουν υλικό και μαρτυρίες, τις οποίες επεξεργάζονταν ο ίδιος στην Αθήνα. Και όλα τα στοιχεία του Βλαχογιάννη αλιεύτηκαν απο παραδόσεις και θρύλους! Οχι απο στοιχεία.

 Για την μέθοδο αυτή διαμαρτύρονται ακόμη και οι  εκ Μαυρομματίου Καρδίτσας συγγραφείς,  ότι οι απεσταλμένοι του Βλαχογιάννη στο Μαυρομάτι δεν συνέλλεξαν με ζήλο το εκεί   υλικό, με αποτέλεσμα να υστερούν οι πληροφορίες για το Μαυρομάτι, σε σχέση με τον Ελληνόπυργο Καρδίτσας, όπου ο Βλαχογιάννης γράφει ότι κατέφυγε  ο Καραϊσκάκης μετά τον θάνατο της μητέρας του κι έζησε ως παιδί σε κάποια σπηλιά… (στην σπηλιά του Λάλα).  Και υπάρχει μια σχετικά μεγάλη διαμάχη μεταξύ των δυο χωριών.

Γενικά. Ο Βλαχογιάννης συνέλεξε πολλές μαρτυρίες στην Καρδίτσα, που  η μία δεν έχει καμία σχέση με την άλλη. Δεν συνέλεξε στοιχεία. Δεν υπάρχουν τέτοια στην έρευνά του. Κάθε άνθρωπος του έλεγε και κάτι διαφορετικό. Ιστορίες φανταστικές και θρύλοι που πλάθονταν για τον Καραϊσκάκη.  (Κυκλοφορούν πολλά στο ίντερνετ. Αναζητήσετε στο google τα χωριά της περιοχής Καρδίτσας και τη σχέση τους με τον Καραϊσκάκη). Και κάθε χωριό λέει επίσης κάτι διαφορετικό. Ότι έγραψε λοιπόν, είναι εντελώς αδιασταύρωτο. Δεν  μοιάζει καν  με αυτό που έγραψα εγώ παραπάνω για τον Νικόλαο Πλακιά, ότι  «μου φαίνεται πως αυτός πρέπει να είναι ο πιο πιθανός πατέρας», διότι δεν εκφράζω βεβαιότητα, αλλά γράφω πως «μου φαίνεται».

Απορίες:

*Αφού ο Βλαχογιάννης ήταν ο Διευθυντής των Γενικών Αρχείων του Κράτους; Γιατί δεν τα έψαχνε, ώστε να βρεί περισσότερα;;; Η τά έψαξε;;;

 *Πήγε ο Βλαχογιάννης και στην Δούνιστα και του είπαν οι ΄Ισκαίοι, αυτό που αναφέρει ο κ. Νίκος ΄Ισκος στην επιστολή του το 2.000, ότι δηλαδή  ο Καραϊσκάκης με την Ζωίτσα ζούσε από 3-4 ετών μέχρι 13 στην Δούνιστα, οπότε τους έδιωξε ο Δημ. ΄Ισκος στην Σκουληκαριά  πιεζόμενος από το περιβάλλον του και την γυναίκα του;

* Γιατί, ενώ  απο την μία ο Βλαχογιάννης θεωρεί με απόλυτη βεβαιότητα  ότι ο Δημ. ΄Ισκος είναι  ο πατέρας του Καραϊσκάκη,  από την άλλη θεωρεί ότι η μαρτυρία των  συγγενών του Καραϊσκάκη,  δηλαδή των Ισκαίων, που λένε πως στο σπίτι τους ζούσε ο Καραϊσκάκης από 3- 13 ετών δεν είναι η ορθή, αλλά είναι ορθές οι φήμες που άκουσε  από άσχετους και περαστικούς στα χωριά της Καρδίτσας, πως ζούσε στη σπηλιά του Λάλα στον Ελληνόπυργο Καρδίτσας και ήταν κλεφτοκοτάς στην περιοχή μέχρι 17-18 ετών;;; 

Κι αν δέν έζησε (κατά τον Βλαχογιάννη) καθόλου στο σπίτι του ΄Ισκου στην Δούνιστα, τότε πως πήρε το επώνυμό του «Καρα-ίσκος»; Αφού κανείς δεν γνώριζε ποιός ήταν ο πιθανός πατέρας του τότε, ειδικά στην μακρινή Καρδίτσα, όπου κατά τον Βλαχογιάννη ζούσε,  ώστε να τον αποκαλούν ΄Ισκο-Καραϊσκο απο μωρό. Πότε έγινε η πρώτη του επαφή με τον Δημ. Ισκο- Καραϊσκο, ή τους Καραϊσκάκηδες του Βάλτου και του έμεινε το επίθετο, αν ζούσε μέχρι τα 17 στην Καρδίτσα;;;.

*Στην Σκουληκαριά και στην Φλωριαδα, που ζούσαν τα πρώτα ξαδέρφια του οι Δημισκαίοι, δεν έστειλε αντιπροσώπους να τους μιλήσουν;  Έστειλε λέει και στην Σκουληκαριά. Δεν  ξέρουμε με ποιον μίλησαν, διότι δεν συμπεριέλαβε τις μαρτυρίες τους, διότι προφανώς τις θεώρησε ανακριβείς.   Κι αν έστειλε λοιπόν,  οι Δημισκαίοι σίγουρα θα του είπαν ότι από παιδιά ήταν μαζί στο βουνό (όπως μαρτυρούν  οι ίδιοι). Και θεώρησε ότι τα πρώτα ξαδέρφια του Καραϊσκάκη δεν λένε αλήθεια, αλλά λένε οι περαστικοί κι οι άσχετοι  από την Καρδίτσα που είχαν αναμνήσεις;!

Τους Μπακολαίους, τους ρώτησε; Ο Πάνος Μπακόλας ζεί μέχρι σήμερα το 2023 στην Χρυσοπηγή Φλωριάδος. Ο προγονός του Ντούλας Μπακόλας ήταν δεύτερος ξάδερφος του Καραϊσκάκη απο την μάνα του την Ζωή και συμπολεμιστής του σέ όλες τις μάχες της επανάστασης. Αλλά ήταν και συγγενής του στρατηγού Ανδρέα ΄Ισκου («αδερφού» του Καραϊσκάκη) αφού ο δεύτερος γιος του, ο Δημήτριος Ντούλα Μπακόλας είχε παντρευτεί μια απο τις κόρες του στρατηγού Ανδρέα ΄Ισκου, θεωρούμενη πρωτανηψιά του Καραϊσκάκη. Ετσι συμπεθέριασαν οι Μπακολαίοι και οι ΄Ισκαίοι, οι οποίοι είχαν και  πριν το συμπεθεριό, πριν το 1821,  συγγένεια που αναφέραμε. Συγγένεια είχαν και οι ΄Ισκαίοι  με τους Δημισκαίους καθώς θεωρούμε πολύ πιθανό,   το «Δημισκής» να είναι απλά το σύνθετο όνομα κάποιου  παλαιότερου  γενάρχη της οικογένειας, κάποιου Δήμου-΄Ισκου. Η παράδοση στον Βάλτο/Ραδοβίζι λέει οτι ο καπετάν Δημήτριος ΄Ισκος, ήταν και μακρινός συγγενής και εραστής της Ζωίτσας Δημισκή! Από που συγγενής; 

Τους Πλακαίους  στην Σκουληκαριά τους ρώτησε, να του πουν τι αναμνήσεις έχουν κι αυτοί;

Τους Ψαρογιανναίους από το Πατιόπουλο, τα πεθερικά δηλαδή του Καραϊσκάκη τους ρώτησε; (Έστειλε κι εκεί κάποιον  αντιπρόσωπο  ... ΄Ελαβε κι απο τον αξιωματικό της χωροφυλακής   Βαγγέλη Σκίπη κάποιες μαρτυρίες προερχόμενες απο την Οικογένεια των Ψαρογιανναίων (πεθερικά του Καραϊσκάκη), αλλά φαίνεται ότι δεν τον φώτισαν και   πολύ  οι  δικές τους μαρτυρίες. Σήμερα δεν υπάρχουν Ψαρογιανναίοι, καθώς ο τελευταίος έπεσε την Μικρά Ασία ως Λοχαγός!

Τον γιο του τον Σπύρο Καραϊσκάκη στο τέλος. Έχουμε δημοσιευμένες ομιλίες του Σπύρου Καραϊσκάκη, που αναφέρει ότι ο πατέρας του γεννήθηκε στην Άρτα (έχουμε  και  δυο πολεμικές προκηρύξεις, μία στο Πέτα και μια στην Φλωριάδα Αιτωλοακαρνανίας, που εκφώνησε  πρίν εισέλθει στην οθωμανική Αρτα, το 1854). Έχουμε την πολιτογράφηση του ιδίου του Σπύρου  στο Πατιόπουλο, που είναι εγγεγραμμένος και στους εκλογικούς καταλόγους πού σώζονται... Μπήκε στον κόπο να τον ρωτήσει ο Βλαχογιάννης; Τι είναι αυτά που λέει ο Σπύρος  για την Άρτα ως γενέτειρα του πατέρα του  και από που τα ξέρει; Τον ρώτησε τον ίδιο γιατί πολιτογραφήθηκε στο Πατιόπουλο όταν ήρθε για πρώτη φορά στην Ελλάδα, 17 ετών και του φάνηκε αναξιόπιστος; Τα γραπτά του Σπύρου τα έψαξε; Δεν ήξερε ο γιος του Καραϊσκάκη την καταγωγή του και την ήξερε ο Βλαχογιάννης;

Και μιλάμε για μαρτυρίες διασταυρωμένες. Αλλά και αδιασταύρωτες αναμνήσεις να ήταν, έχουν σαφέστατα άλλη βαρύτητα οι αναμνήσεις των άμεσων συγγενών του Καραϊσκάκη, των ιδιαίτερων γραμματέων του, και των στενών συμπολεμιστών του, απ΄οτι έχουν κάποιων περαστικών βοσκών απο την Καρδίτσα, που δεν είχαν καμία σχέση με τον στρατηγό, που άκουσαν θρύλους από κάποιον που τους το εκμυστηρεύτηκε,   η κυρά  τάδε, που το άκουσε από την γιαγιά της… και τις έκανε ο Βλαχογιάννης ιστορία!

Αφού λοιπόν ο Βλαχογιάννης αγνόησε εσκεμμένα όλους τους βιογράφους που έζησαν  δίπλα του  και τους συγγενείς του, που αποσκοπούσε; Πλανήθηκε απλά; 

Ο Βλαχογιάννης αρκέστηκε στις αδιασταύρωτες φήμες που συγκέντρωσαν στην Καρδίτσα οι αντιπρόσωποι του, μετά το 1920. Και κατά την επιστήμη της ιστορίας: Η ΦΗΜΗ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΨΕΜΑ, ΠΟΥ ΟΣΟ ΑΝΑΠΑΡΑΓΕΤΑΙ, ΤΡΕΦΕΤΑΙ  ΚΑΙ ΜΕΤΑΤΡΕΠΕΤΑΙ ΣΕ ΑΛΗΘΕΙΑ.

Η έρευνα δείχνει ότι ο Βλαχογιάννης έδρασε υστερόβουλα.

Διότι μετέτρεψε σε ιστορία την μοναδική και στρεβλή πάνω απ΄όλα (γι΄’ αυτό παρέθεσα αυτούσιο το απόσπασμα του Περραιβού για να το διαβάσει ο καθένας να καταλάβει) πληροφορία του Περραιβού, πλάθοντάς την μάλιστα και διαφορετικά απ΄οτι την αναφέρει ο Περραιβός, αδιασταύρωτη από κανέναν άλλον,  για την σπηλιά στο Μαυρομάτι,  την οποία ακόμα και ο ίδιος ο Περραιβος αναφέρει με σύγχιση και με αμφιβολία,  αφού και ο ίδιος την άκουσε από  τρίτους.  

Και αφού θεωρήθηκε, λόγω πολιτικών συγκυριών,  η μοναδική αυθεντία για τον Καραϊσκάκη, όλοι ανατρέχουν σε αυτόν και όλοι αναμεταδίδουν την φήμη της σπηλιάς και  της συμμορίας που είχε κι έκλεβε κότες στην Καρδίτσα μέχρι 17-18 ετών!!! (Όταν από τα 15 ήταν στην αυλή του Αλή Πασά και στα 16 πολέμησε στο Βιδίνιο της Βουλγαρίας τον Πασβάνογλου).

Δυστυχώς, την αλήθεια  την ανακάλυψε ο Βλαχογιάννης 120 χρόνια μετά τον θάνατο του Καραϊσκάκη;! (και μια μικρή ομάδα φίλων και συγχρόνων του, που τον αντέγραψαν, κι έγιναν αυθεντίες, όπως οι  Βέης, Σουρμελής, Φωτιάδης…).

Ολοι όσοι αναφέρονται στο Μαυρομάτι ως γενέτειρα του Καραϊσκάκη (σε κάποια απροσδιόριστη ως σήμερα σπηλιά μιας κι όπως είδαμε πιο πάνω φαίνεται οτι είναι επινοημένη), δεν έζησαν την εποχή του Καραϊσκάκη, πλην του Περραιβού και του Χρ. Βυζάντιου. Ο πρώτος δεν τον γνώρισε ποτέ απο κοντά. Δεν είχαν καμία σχέση. Δεν μίλαγαν μεταξύ τους. Ήταν μάλιστα συγγενής του Μαυροκορδάτου, εχθρός δηλαδή του Καραϊσκάκη. Ο δεύτερος ήταν στο σώμα του τακτικού στρατού του Φαβιέρου (Φάβρ), που έγραψε ότι ο Καραϊσκάκης ήταν απο την ΄Αρτα,   έδωσε κάποιες φορές γνωριμία με τον Καραϊσκάκη, αλλά δεν είχε καμία ιδιαίτερη σχέση μαζί του. ΄Έγραψε το έργο του δε το 1836, παίρνοντας στοιχεία απο τον Περραιβό… Ακόμα και ο Περραιβός όμως, που δέν τον είχε γνωρίσει ποτέ απο κοντά και απλώς άκουσε τις φήμες, ήταν δίκαιος στην αφήγησή του γράφοντας το: «Κατά πώς λέγεται…» που αρχίζει την εξιστόρηση του, φράση που δείχνει οτι δεν έχει βεβαιότητα των όσων αναφέρει για την σπηλιά της γέννησης.

Μία δεύτερη  μαρτυρία,

Πέραν της θολής «σπηλιάς» του Περραιβού, που παρουσιάζεται για το Μαυρομάτι, υπάρχει και μια δεύτερη πηγή, η αναφορά του ιδίου του Καραϊσκάκη σε κάποια επιστολή του  σε καποιον Χατζή Αναγνώστη: «Ο Χατζή Αναγνώστης ο πατριώτης μου ο Αγραφιώτης». Αρα,  ερμηνεύουν κάποιοι   στο Μαυρομάτι, ο Καραϊσκάκης  θεωρούσε πατρίδα του τ΄  Άγραφα.   Στίς βόρειες παρυφές των οποίων ήταν και το Μαυρομάτι, όπως και άλλοι  200 συνοικισμοί, Μαυρομάτι που δέν αναφέρεται ονομαστικά στην επιστολή του Καραισκάκη μεν, αλλά   δια της τεθλασμένης συμπεραίνουν αυθαίρετα οτι ο Καραϊσκάκης θεωρούσε πατρίδα του το Μαυρομάτι, το οποίο  βρίσκονταν στα βόρεια όρια- στην πεδιάδα περισσότερο-  των Αγράφων. (επίσημο επιχείρημα  του Δήμαρχου Μουζακίου κ. Γεώργιου Κωστού).  Όμως ο Καραϊσκάκης δεν έγραψε στην επιστολή του ο «χωριανός» ούτε «κοντοχωριανός» μου Χατζηαναγνώστης. Πέραν τούτου ο Χατζηαναγνώστης δεν ήταν κι απο το Μαυρομάτι. Η έννοια «πατριώτης μου» εχει μεγάλη ευρύτητα. Εμένα πατριώτες μου είναι όλοι οι Ηπειρώτες. Κι όταν ζούσα στο εξωτερικό, όλοι οι Έλληνες. Χωριανοί μου ήταν μόνο οι συγχωριανοί μου. Τα ΄Αγραφα είναι τεράστια βουνά σε εμβαδόν (Βόρεια ΄Αγραφα, Δυτικά ΄Αγραφα, Νότια ΄Αγραφα…) γειτονικά με τον Βάλτο δε, τα δυτικά. Και ο Καραϊσκάκης και πολέμησε στα ΄Αγραφα, αλλά είχε και το αρματολίκι των ΄Αγράφων γιά λίγο καιρό κατά την Επανάσταση. Φιλοφρόνηση είναι η προσφώνηση «πατριώτης» λοιπόν.

Αυτές είναι οι μόνες μαρτυρίες για το Μαυρομάτι. Ολα τα άλλα είναι ΓΚΡΗΚ ΠΟΛΙΤΙΚΣ (Θα δείτε παρακάτω).

Το 1956, το βιβλίο του λογοτέχνη Δ. Φωτιάδη έκανε δημοφιλή την άποψη της σπηλιάς. Αντέγραψε κι αυτός τον Γ. Βλαχογιάννη στο θέμα της γενέτειρας. Αλλα ακολούθησε πιο πιστά τον Περραιβό σε άλλα σημεία κι έγραψε οτι ο Καραϊσκάκης με την μητέρα του, επέστρεψαν στην πατρίδα τους την Αρτα αμέσως μετά την λοχεία της μητέρας του. Η ψυχοπονιάρικη αφήγηση δημιουργούσε την εικόνα ότι γεννήθηκε στην σπηλιά, διότι ο Ηγούμενος έδιωξε την Ζωή Δημισκή απο το Μοναστήρι, επειδή ήταν αμαρτωλή, για να μην το μολύνει ηθικά, επειδή ο Γεώργιος ήταν εξώγαμο και δεν μπορούσε να γεννηθεί εκεί…! Και φήμη την φήμη και σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ο Καραϊσκάκης με την μητέρα του έζησαν, ως φυγάδες, 4 χρόνια στο Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου στο Μαυρομάτι, δημιούργησαν μια νέα αφήγηση, παραποιώντας την ιστορία! (Έπαιξε ρόλο και η ιδεολογική τοποθέτηση του συγγραφέα, διότι «επαναστατικές» νεολαίες, φοιτητικοί Σύλλογοι…  έκαναν  ίνδαλμα τον προλετάριο Καραΐσκο, λαϊκό επαναστάτη, της σπηλιάς και του κοινωνικού περιθωρίου και του κατατρεγμού….).

Η ΣΚΕΥΩΡΙΑ ΤΟΥ 1927

  Λέγεται πως το 1927  αποφάνθηκε η Ακαδημία Αθηνών για το ποια θα ορισθεί  ως γενέτειρα του Καραϊσκάκη. Κι επέλεξε το Μαυρομάτι.  

Αναληθές και ψευδές! 

Υπήρξε μόνο μία σκοτεινή πολιτική απόφαση του Υπ.Εσ. και  αφορούσε τους εορτασμούς για την 100ετηρίδα του θανάτου του το 1927!

Το 1927  επιτροπή κατοίκων από την Καρδίτσα ζήτησε από την Κυβέρνηση να εορτασθεί η ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΤΩΝ 100 ΧΡΟΝΩΝ από τον θάνατο του ΄Ηρωα   στο Μαυρομάτι.  Και τον Μάρτιο του 1927 το Υπ. Εσωτερικών, πιο συγκεκριμένα, η υπό τον τότε Υπουργό Εσωτερικών Π. Τσαλδάρη συγκροτημένη 30-μελής επιτροπή εορτασμού των 100 χρόνων από τον θάνατο του Γεωρ. Καραϊσκάκη, αποτελούμενη από τρεις βουλευτές του ν. Καρδίτσας (σ.σ Σ. Ταλιαδούρος, Αριστ. Ψαρράς, Γ. Ax. Αλαμανής) και παντελή απουσία πολιτικού ή άλλου εκπροσώπου από το νομό Άρτας, οι οποίοι πληροφορήθηκαν αυτήν την τελεσίδικη απόφαση εκ των υστέρων, μέσα στο κοινοβούλιο όπου ανακοινώθηκε, συνεδριάζει νύχτα και στο σπίτι του τότε προέδρου της Επιτροπής, Νικ. Δ. Λεβίδη (σ.σ. πολιτευτής Αθηνών, τεως υπουργός και συγγραφέας)- κι όχι στο Υπουργείο Εσωτερικών και σε ώρες εργασίας ως όφειλε- και χωρίς καν να μνημονεύσει τη Σκουληκαριά Άρτας, για την οποία υπήρχε η σωρεία των στοιχείων (ούτε απλή αναφορά δεν έγινε για την Σκουληκαρια στην απόφαση, σαν να ήταν αόρατα τα στοιχεία που υπήρχαν).

Δηλαδή συγκεντρώθηκαν 30 άτομα στην επιτροπή για να πούν ένα «Ναι» ή ένα «Οχι» στο σχέδιο που τους έδωσε η κυβέρνηση για το Μαυρομάτι. Φυσικά το κόμμα είχε ήδη αποφασίσει για το «Ναί» και έτσι αποφασίζει ως τόπο εορτασμού των 100 χρόνων από τον θάνατο του Γεωρ. Καραϊσκάκη το Μαυρομάτι Καρδίτσας. Ενώ κατά παράβαση κάθε ερευνητικής δεοντολογίας, ηθικής τάξης και ιστορικής κανονικότητας, συνομολογεί και για την αποσιώπηση κάθε άλλου ιστορικού στοιχείου στην απόφαση. 

Η αναφερθείσα  λέξη «ΑΠΟΣΙΩΠΗΣΗ» σημαίνει ότι :  ΔΕΝ  ΕΞΕΤΑΣΤΗΚΑΝ ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΥ ΠΡΟΣΚΟΜΙΣΑΝ ΟΙ ΠΛΕΥΡΕΣ ΚΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΗΚΕ ΟΤΙ ΥΠΕΡΤΕΡΟΥΝ ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ  ΤΑΔΕ....  Διότι η μια πλευρά, δεν   αναφέρεται κάν  στην απόφαση! 

Η Επιτροπή αυτή  απλά ανακοίνωσε μια  άνωθεν προειλημμένη πολιτική απόφαση!!! Μία πολιτική απόφαση για το δικαίωμα στο Μαυρομάτι να οργανώσει τους εορτασμούς.

Η ΕΠΙΣΗΜΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΗΣ ΣΚΟΥΛΗΚΑΡΙΑΣ ΤΟ 1962

Το 1962 το Υπ. Πολιτισμού αναψηλαφίζει την απόφαση του 1927 και αναγνωρίζει επίσημα (με το βασιλικό διάταγμα, ΦΕΚ. (473/17-12-62) την Ι. Μονή Κοίμησης Σκουληκαριάς ως Ιστορικό Μνημείο, συνδεδεμένο με την γέννηση του Γεωργίου Καραΐσκάκη εξετάζοντας μόνο τα επιστημονικά στοιχεία  (χωρίς να υπάρχουν Αρτινοί στην κυβέρνηση που να επηρεάσουν την απόφαση). Και το 1965 στήνεται από την κοινότητα   Σκουληκαριάς  ανδριάντας του Ήρωα και γίνονται εκδηλώσεις  με επισήμους, πολιτικούς και ακαδημαϊκούς  παράγοντες παρόντες.

Της έκδοσης του ΦΕΚ, προηγήθηκε επίσκεψη του Βασιλέως Παύλου και της Βασιλίσσης Φρειδερίκης στην Σκουληκαριά, όπου μίλησαν για την κοιτίδα του Καραϊσκάκη. Και ως γνωστόν, ένας Βασιλιάς είναι αρχηγός κράτους, ούτε πολιτική κάνει, αλλά και δεν εκτίθεται λέγοντας ασάφειες. Πριν πει λοιπόν οτιδήποτε για την Σκουληκαριά, ήταν 100% σίγουρος απο τους επιστημονικούς του συμβούλους οτι ήταν στην γενέτειρα του Καραϊσκάκη.

*****

  Την “αναγνώριση” όμως την ανέτρεψε  εκ νέου το Μαυρομάτι το 1966  με νέο βασιλικό διάταγμα.

΄Άμεσα τότε ακολούθησε έντονη αντίδραση του Μαυροματίου.

Κι αναλαμβάνει ο  τοτε καρδιτσιώτης Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού,  Στέλιος Αλαμανής,  ανηψιός του προηγούμενου  Αχ. Αλαμανή του 1927,  ο οποίος  εκδίδει, ως αρμόδιος επι του θέματος υπουργός  το Βασιλικό διάταγμα, 712/1966, με το οποίο ανακήρυττε  το Μαυρομάτι  ως γενέτειρα  και έδρα  για την  επίσημη εορτή  προς τιμή του Ήρωα  στις  23 Απριλίου. 

Το υπ. αρ. 712/1966 Βασιλικό Διάταγμα  όμως σύντομα καταργήθηκε  λόγω έντονων  αντιδράσεων της ΄Αρτας με έντονες διαμάχες εντός της Βουλής. Και  η κυβέρνηση  καταργεί το Β.Δ. του Στελ. Αλαμανή  και  επανέρχεται με  νέο Β.Δ., το 157/1969 με το οποίο ορίζει  ΤΟΠΙΚΗ (και όχι εθνική)  εορτή στο Μαυρομάτι,  την 23η Απριλίου  «επι τω θανάτω και μόνον του ήρωος», ενώ αργότερα με το  υπ. αρ. 181/2005 Προεδρικό Διάταγμα, αναγνωρίζεται το δικαίωμα να τελούνται οι ίδιες εκδηλώσεις  και  στην φυσική γενέτειρα του Καραϊσκάκη  Σκουληκαριά.

Οι αρχές της ΄Αρτας κατηγόρησαν επίσημα τον Υπουργό Παιδείας Στέλιο Αλαμανή, ότι αγνόησε το ότι ήταν Υπουργός του ελληνικού κράτους κι όχι ένας απλός τοπικός Βουλευτής Καρδίτσας! Που ως Υπουργός, θα έπρεπε να  τηρήσει τουλάχιστον  ουδέτερη στάση!

-Ο ΔΗΜΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΑΡΑΙΣΚΑΚΗ

–  Όμως,  Η πολιτεία και  η ανεξάρτητη επιστημονική επιτροπή ονοματοδοσίας των Καποδιστριακών πρώτα  και Καλλικρατικών κατόπιν,  (επικεφαλής ήταν ο καθηγητής κ. Μπαμπινιώτης), αναγνώρισε με καθαρά επιστημονικά κριτήρια (δεν υπήρξαν παραμβάσεις  πολιτικών, ή αν υπήρξαν αγνοήθηκαν απο τους Επιστήμονες μεγέθους Μπαμπινιώτη)   ως ΔΗΜΟ “ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΑΡΑΙΣΚΑΚΗ”,  τον Δήμο της Άρτας, που περιλαμβάνει την Σκουληκαριά.

– Και καθιέρωσε επίσης το 2005, επίσημες γιορτές   με τίτλο «Καραϊσκάκεια»  στην Σκουληκαριά, αναγνωρίζοντας την  ως γενέτειρα του Αρχιστρατήγου (χωρίς όμως να άρει την αναγνώριση από το Μαυρομάτι. Κράτησε η κυβέρνηση μια απαράδεκτη,  πολιτικά-ψηφοθηρικά  “ουδέτερη” στάση).

Η ΚΡΑΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΟΠΟΝΥΜΙΩΝ

Η ΚΡΑΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΟΠΟΝΥΜΙΩΝ, συγκροτήθηκε δύο φορές,  για τις  στις μεγάλες διοικητικές μεταρρυθμίσεις,  Καποδίστριας (1997) και Καλλικράτης  (2010). Επικεφαλής σύμβουλος ήταν ο καθηγητής και πρύτανης του ΕΚΠΑ  τότε, κ. Γεώργιος Μπαμπινιώτης.

Αυτές οι Επιτροπές είχαν ως έργο:

1. Να ελέγχουν την ορθότητα των νέων ονομάτων Δήμων και Κοινοτήτων, (ορθογραφία, ιστορική ακρίβεια-γλωσσική καθαρότητα).
2. Να αποφεύγονται οι διπλοτυπίες η παραπλανητικές  ονομασίες.
3.  Να τεκμηριώνεται η σύνδεση του ονόματος με τον τόπο.

Στην περίπτωση του Δήμου Γεωργίου Καραϊσκάκη κρίθηκε ότι:

1) Η περιοχή της Σκουληκαριάς έχει άμεση και ιστορικά τεκμηριωμένη σχέση με τον Καραϊσκάκη ώς γενέτειρά του.

2) Η τιμή προς τον ήρωα  θεωρήθηκε  κατάλληλη για τοπική και εθνική ιστορική μνήμη.

3) Η Διατύπωση Γεώργιος Καραϊσκάκης, κρίθηκε  γλωσσικά σωστή και σύμφωνη με  την ιστορική  χρήση του  ονόματος.

Η επιτροπές    αυτές δεν αποφάσιζαν το όνομα, αλλά έλεγχαν τα στοιχεία με επιστημονική τεκμηρίωση και έκαναν την πρότασή τους στο Υπ. Εσωτερικών. 

Το 1966 όταν ο καρδιτσιώτης Υπουργός  παιδείας, Στέλιος Αλαμανής, βάφτισε με προεδρικό διάταγμα,  πραξικοπηματικά το Μαυρομάτι ως γενέτειρα και τόπο πανελλήνιου εορτασμού του Καραϊσκάκη, υπήρξε αυτή η διαμαρτυρία στην ΄Αρτα.  Η κυβέρνηση τότε  ήρε τον πανελλήνιο εορτασμό, που απαιτούσε ο Αλαμανής, αλλά άφησε εμμέσως το “γενέτειρα”.  Από τότε η παραχάραξη της ιστορίας  πέρασε πιο μόνιμα και στα βιβλία.  Πράξη ανήθικη, καθότι ο Αλαμανής ήταν Υπουργός παιδείας του ελληνικού κράτους  κι όχι τοπικός βουλευτής Καρδίτσας. Και ως καταγόμενος σε   ένα εκ των δύο εμπλεκομένων νομών, δεν έπρεπε καν να πάρει θέση.  Παρά ταύτα, ίδρυσε και Ίδρυμα στην Καρδίτσα, με το ονομά του, το οποίο  σήμερα μοιράζει υποτροφίες ¨Γεώργιος Καραϊσκάκης” για νέους καταγόμενους από την Καρδίτσα!

ΕΝΑΣ ΠΡΩΤΟΞΑΔΕΡΦΟΣ ΤΟΥ ΚΑΡΑΙΣΚΑΚΗ ΣΤΗΝ ΦΛΩΡΙΑΔΑ ΒΑΛΤΟΥ. ΚΑΙ Ο ΠΑΝΟΣ ΜΠΑΚΟΛΑΣ.

ΦΛΩΡΙΑΔΑ ΒΑΛΤΟΥ 1839. Η ΑΙΤΗΣΗ ΤΟΥ ΑΓΩΝΙΣΤΗ ΤΟΥ 1821 ΓΙΑΝΝΑΚΗ ΔΙΜΙΣΚΗ

Το 1839 ο αγωνιστής του 1821 Γιαννάκης Δημισκής σε αίτηση του προς τον δήμαρχο Θυάμου-Φλωριάδος Βάλτου (χωριό γειτονικό στην Σκουληκαριά, μέλος της ελληνικής επικράτειας το 1830), για απόδοση πολεμικών μεταλλείων και αριστείων, αναφέρει ότι είναι κάτοικος Φλωριάδος και γεννήθηκε το 1789 στην Σκουληκαριά Αρτας.  Επίσης ότι είναι πρώτος ξάδερφος του Γεωργίου Καραϊσκάκη και έλαβε μέρος στον αγώνα απο την αρχή του αγώνα του 1821 και σε κάθε μάχη όθεν και ο Καραϊσκάκης, όπως και οτι ήταν μαζί του όταν ήταν άρρωστος στην μονή Προυσού και οτι έλαβε μέρος και στην εκστρατεία της Πελοποννήσου και στη μάχη εναντίον του Ιμπραήμ στο Νιόκαστρο. Ο Δημισκής φαίνεται εγγεγραμμένος και στους εκλογικούς καταλόγους της Φλωριάδος το 1844-1856 και σε έγγραφα του δήμου Θυάμου σαν πάρεδρος Φλωριάδος. Το όνομα του γιου του υπάρχει στους καταλόγους των  επαναστατικών αλλά και εγκληματικών ενίοτε ομάδων, «Κοτσίλα» και «Ντερέκα» σαν ληστής  και στις ομάδες ενόπλων επαναστατών του Ραδοβιζίου την δεκαετία του 1850. Πάντα κάτοικος Φλωριάδος βάση των δημοτολογίων.

Ο αδερφός του Γιαννάκη, ο  Νικόλαος Δημισκής  έλαβε επίσης  μέρος σε αγώνες δίπλα στον Καραϊσκάκη, απο τα παιδικά του κιόλας χρόνια, απο 12 χρόνων βγήκαν μαζί στο βουνό στα μπουλούκια του Βάλτου και του Ραδοβιζίου και μετά από πρόταση του Καραϊσκάκη στο Ναύπλιο το 1824, έγινε χιλίαρχος. Οι πληροφορίες για τον Νικόλαο Δημισκή  βρίσκονται στο: ΓΑΚ (Γενικό Αρχείο Κράτους) ΦΑΚ 68, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΕΜΟΥ.  ΣΤΟΝ ΙΔΙΟ ΦΑΚΕΛΟ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΓΙΑΝΝΑΚΗ ΔΙΜΙΣΚΗ

H Oικογένεια Δημισκή παρέμενε στην Φλωριάδα μόνιμα, ενώ στίς αρχές του περασμένου αιώνα (20ο) άλλαξε το όνομά της σε «Καραμπούλας» (παρατσούκλι). Και μετοίκησε στο γειτονικό της Φλωριάδος, Κομπότι της ‘Αρτας. Ήταν/είναι δε το ίδιο μαυριδεροί σαν τον Καραϊσκάκη.

Α.ΖΗΚΑΣ

ΠΗΓΗ ΓΑΚ Αριστεία [1834 – 1865] ΤΕΚΜΗΡΙΟ 182

*****

—Στο χωριό Χρυσοπηγή Φλωριάδος του Βάλτου, ζει σήμερα ο απευθείας απόγονος του Γώγου Μπακόλα, δισέγγονος του γιού του Ντούλα (Κώστα) ο Πάνος Μπακόλας. Ο Ντούλας Μπακόλας ήταν και δεύτερος ξάδερφος του Καραϊσκάκη και συμπολεμιστής του σέ όλες τις μάχες της επανάστασης, αλλά και συγγενής του στρατηγού Ανδρέα ΄Ισκου («αδερφού» του Καραϊσκάκη) αφού ο δεύτερος γιος του, ο Δημήτριος Ντούλα Μπακόλας είχε παντρευτεί μια απο τις κόρες του στρατηγού Ανδρέα ΄Ισκου- θεωρούμενη πρωτανηψιά του Καραϊσκάκη. (Έτσι συμπεθέριασαν οι Μπακολαίοι και οι ΄Ισκαίοι, οι οποίοι είπαμε οτι είχαν κι απο πριν το 1821  μακρινή συγγένεια. Συγγένεια μακρινή είχαν οι ΄Ισκαίοι και με τους Δημισκαίους καθώς θεωρούμε   οτι το «Δημισκής» είναι απλά το σύνθετο όνομα κάποιου  μακρινού γενάρχη της ευρύτερης οικογένειας των Καραϊσκάκηδων του Βάλτου (Βάλτου  ΄Αρτας και Αιτ/νίας φυσικά, για να μην μπερδευόμαστε με την σημερινή έννοια του Βάλτου)  οικογένειας κάποιου «Δήμου-΄Ισκου», κατά την δική μας άποψη)!!!

*** Το επίθετο Δημισκής το συναντούμε με διαφορετικές ορθογραφίες. «Ντιμισκής», «Διμισκής», «Δημισκής»… Εμείς το γράφουμε «Δημισκής» για να είμαστε πιο πιστοί στην ορθογραφία που πιστεύουμε πηγάζει απο την ετυμολογία της λέξης. «Δήμος- Ισκος» .

—Ο τελευταίος των Ψαρογιάννηδων πέθανε ηρωικά στην Μικρά Ασία ως Λοχαγός.

*** Οι απόγονοι των Καραϊσκάκηδων απο το Χαλκιόπουλο και τα πέριξ χωριά του Βάλτου, που αναφέραμε πώς ο Ιωάννης Καραϊσκάκης, Ειρηνοδίκης στον Βάλτο το 1836, (αλλά και ο Καραϊσκάκης Αθανάσιος που ήταν μεταξύ των επαναστατών κατά του ΄Οθωνα την ίδια χρονιά το 1936, μόλις 9 χρόνια μετά τον θάνατο του στρατάρχη), ήταν Χιλίαρχος στο στράτευμα του στρατάρχη το 1821 και τον αποκαλούσε ξάδερφο μάλιστα- κατά δήλωση του ιδίου, ήταν ξαδέρφια απο την μεριά της μάνας του, που ηταν Διμησκή κι εκείνη, υπάρχουν ακόμα. Στο Χαλκιόπουλο, στην Αμφιλοχία, στην Πάτρα, στην Αθήνα. (Δ. Μιτάκης. Η επανάσταση του 1836, Αθήνα 1983. —Γενικό Αρχείο του Κράτους , ΓΑΚ Οθων.Εσωτ. Φακ. 175. και ΓΑΚ Οθ. Εσωτ και Στρατιωτ.)

Η ύπαρξη των Καραϊσκάκηδων με το όνομα «Καραϊσκάκης» μάλιστα, στο στρατό του στρατάρχη το 1821, δίνει και στοιχεία για την προέλευση του επωνύμου τού Καραϊσκάκη. Δηλαδή, καταρίπτεται η άποψη οτι το επίθετο γενννήθηκε με τον αρχιστράτηγο, επειδή του κόλλησαν το προσονύμιο «Καρά» πάνω στο ΄Ισκος, λογω του ότι ήταν λέει,  μαυριδερός.

Κοντά στην εποχή του Καραϊσκάκη επίσης, είχε γεννηθεί στην άλλη άκρη της Ελλάδας, στην Μπογδάνιτσα της ΦΥΡΟΜ σήμερα (το 1880) ο μεγάλος Μακεδονομάχος Γεώργιος Καραϊσκάκης (δείτε βιογραφία του στην Wikipedia). Ανδριάντας του κοσμεί σήμερα το Πολύκαστρο του Κιλκίς. Το επίθετο «Καραΐσκος» με την πανελλήνια αλλά  και την υποκοριστική- χαϊδευτική  κατάληξη «άκης» υπήρχε λοιπόν και πριν τον στρατηγό Καραϊσκάκη και σε όλη την Ελλάδα μάλιστα. (πιθανότατα κάποιος νομαδικός πληθυσμός το είχε διαδώσει. Πιθανότατα οι Σαρακατσάνοι. Ωστόσο δεν υπάρχουν στοιχεία  για το αν  αν ο Καραϊσκάκης ο ίδιος ήταν Σαρακατσάνος. Γνωρίζουμε ότι  η οικογένειά του δεν ήταν σκηνίτες νομάδες (που έτσι αναφέρονται οι Σαρακατσάνοι, όπως ο Κατσαντώνης), ούτε οι Μπακολαίοι, ούτε οι ΄Ισκαίοι, ούτε οι Καραϊσκάκηδες του Χαλκιόπουλου,  οι οποίοι  αναφέρονται στα κατάστιχα των  Δήμων ως  κτηματίες   και μόνιμοι κάτοικοι.  Πιθανόν να είχε ρίζες σαρακατσάνικες από την μάνα του, που μας είναι άγνωστες, καθότι δεν είναι καταγεγραμμένες. Από τον πατέρα του όμως όχι , ιδιαίτερα  εάν  αυτός ήταν ο Νίκος Πλακιάς..  

 ΄Ενας ακόμα Καραϊσκάκης, Μακεδονομάχος επίσης, ο Αντώνιος, ζεί  την ίδια εποχή  στην Δράμα  και είναι ιδιοκτήτης Χανιού. Ενας ακόμα γνωστός Καραϊσκάκης από τον Βάλτο, ο Σ/χης Ανδρέας Καραϊσκάκης, ήρωας της Μικράς Ασίας πέθανε το 1936 στην Αμφιλοχία. (Περισσότερα για το όνομα στο βιβλίο που ετοιμάζεται από τις εκδόσεις ΠΕΛΑΣΓΟΣ).

******

΄Εχω ακούσει τυχαία, πρίν αρκετά χρόνια,  κάποιον από τους βιολογικούς απογόνους του Καραϊσκάκη  να αναφέρεται στις  σχέσεις του στρατηγού με την Καρδίτσα, μιλώντας με ανεξήγητο μίσος για την ΄Αρτα, λόγω «της κακής συμπεριφοράς που έδειξαν οι Σκουληκαρίτες στην προγιαγιά του Ζωίτσα Δημισκή και την ανάγκασαν να «αυτοεξοριστεί» κι ευγνωμοσύνη για τους Μαυροματιώτες που την υποδέχτηκαν και την περιέθαλψαν… Γι αυτό και δεν έχουν δικαίωμα οι κακοί Αρτινοί ν΄ασχολούνται πλέον με τον Καραϊσκάκη, διότι λόγω της συμπεριφοράς τους δεν ανήκει πλέον στην Άρτα…»!

·                 Oι ΄άμεσοι απόγονοι του στρατηγού ήταν οι δυο κόρες του κι ο γιός του ο Σπυρίδων. Ο Σπυρίδωνας είχε με την σειρά του γιο τον Γεώργιο, που γεννήθηκε στον Φουρνά Ευρυτανίας και 5 κόρες. Ο Γεώργιος, σύμφωνα με όλες τις (ελάχιστες βιογραφίες και υπάρχοντα στοιχεία) βιογραφίες του, δεν άφησε απογόνους. Μια απο τις κόρες του Σπυρίδωνα, παντρεύτηκε κάποιον Λεωνίδα Λεωνίδα απο τις Σπέτσες και απο αυτό το γάμο προέρχονται οι τελευταίοι γνωστοί , εξ αίματος απόγονοι του Καραϊσκάκη . Μεταξύ των όποίων κι ο αναφερόμενος παραπάνω, που μίλαγε για την συμπεριφορά των Σκουληκαριωτών στην Ζωίτσα. Αυτοί, πέραν του επιθέτου Λεωνίδας, υιοθέτησαν αργότερα και το επίθετο Καραϊσκάκης.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ: «΄Οσοι απο την φύση τους/ δεν είναι προικισμένοι/ καυχώνται (ή εξαργυρώνουν) για τους προγόνους τους/ που ήταν ξακουσμένοι». Μένανδρος 4ος π.Χ. αιών. ( αφορά όλους τους νεοέλληνες).

*******

Και πολλά ακόμη στοιχεία αρχείων στο υπο έκδοση σχετικό βιβλίο, απο τις εκδόσεις «ΠΕΛΑΣΓΟΣ»

Στέφανος Σωτηριου, ιστορικός.

Η αναπαραγωγή κι η  αναδημοσίευση εiναι  ελεύθερη.  Με την παράκληση, να αναφερθεί το μπλόγκ: stefanosotiriou.wordpress.com    (όπως κι εγώ δανείστηκα   δύο παραγράφους απο το  μπλόγκ του χωριού “Χελώνα” Βάλτου νομού Αρτας και στοιχεία   από σχετικό  άρθρο στο FB, του καθηγητή Αντώνιου Κολιάτσου και την ανοιχτή επιστολή του στην κα Σακκελαροπούλου καθώς απο τον  σχολαστικό και αμερόληπτο ερευνητή  του Βάλτου και πέριξ περιοχών , κ. Αλέξανδρο Ζήκα,  που δημοσιεύει στο FB στην σελίδα: «ΟΡΕΙΝΟΣ ΒΑΛΤΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑ»).         

Δείτε επίσης και το karaiskaikisgeorgios.wordpress.com